Για χιλιετίες, το τσάι μας προσκαλούσε να συνδεθούμε με το «εδώ και τώρα» μέσα από μια μοναδική αισθητηριακή εμπειρία. Εκτός από τις πολλές θεραπευτικές του ιδιότητες, είναι αναμφίβολα η τέχνη της επιβράδυνσης –μια πολυτέλεια στους έντονους ρυθμούς της σημερινής κοινωνίας– που κάνει το τσάι το δεύτερο σε κατανάλωση ρόφημα στον κόσμο, μετά το νερό.
Τα πράγματα όμως επιταχύνθηκαν. Το τσάι καταναλώνεται συχνά στην πιο βολική και γρήγορη μορφή του: σε φακελάκι τσαγιού. Αυτή η εφεύρεση προήλθε από παρεξήγηση. Το 1908, ο Thomas Sullivan , ένας έμπορος της Νέας Υόρκης , συσκεύασε τα δείγματα τσαγιού του σε μικρά μεταξωτά σακουλάκια για αποστολή στην Ευρώπη. Μόλις τα παραλάμβαναν, οι καταναλωτές τα έβαζαν κατευθείαν στα φλιτζάνια τους, νομίζοντας ότι αυτός ήταν ο σωστός τρόπος. Η ιδέα έμεινε και το μετάξι αντικαταστάθηκε από τούλι και μετά χαρτί.
Στη συνέχεια, το πλαστικό (προερχόμενο από πετρέλαιο) βρήκε το δρόμο του στα φλιτζάνια μας, όπως και σε μια ολόκληρη σειρά καθημερινών αντικειμένων στα μέσα του 20ού αιώνα. Τα σακουλάκια τσαγιού από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET) και νάιλον έχουν γίνει το πρότυπο.
Οι συνέπειες για την υγεία
Το πρόβλημα είναι ότι όταν έρχονται σε επαφή με βραστό νερό, αυτά τα συνθετικά υλικά αποσυντίθενται.
Έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Environemental Science and Technology», διαπίστωσε ότι, όταν βάζουμε ένα πλαστικό φακελάκι τσαγιού σε μια κούπα με σχεδόν βρασμένο νερό (95 βαθμούς Κελσίου), απελευθερώνονται περίπου 11,6 δισεκατομμύρια μικροπλαστικά σωματίδια και 3,1 δισεκατομμύρια νανοπλαστικά σωματίδια στην κούπα.
Το ανησυχητικό είναι ότι οι ποσότητες αυτές είναι πολύ μεγαλύτερες από τις ετήσιες εκτιμώμενες ποσότητες μικροπλαστικών και νανοπλαστικών σωματιδίων που καταναλώνει ένας άνθρωπος. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι ένας μέσος άνθρωπος τρώει περίπου 50.000 μικροπλαστικά σωματίδια τον χρόνο και εισπνέει αντίστοιχη ποσότητα.
Αυτές είναι οι αστρονομικές ποσότητες που εκπλήσσουν τους επιστήμονες. Επίσης, το 2024, οι ερευνητές της PlasticHeal έκαναν μια νέα μελέτη που απέδειξε, για πρώτη φορά, την ικανότητα αυτών των μικρονανοσωματιδίων να απορροφώνται από τα εντερικά μας κύτταρα. Αποτέλεσμα; Φτάνουν στην κυκλοφορία του αίματος και εξαπλώνονται σε όλο το σώμα.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), αν και δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες ενδείξεις ότι αυτά τα μικροπλαστικά βλάπτουν την υγεία, ο ΟΗΕ τονίζει ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω έρευνες.
Πέρα από τις όποιες συνέπειες για την υγεία, αυτές οι σακούλες συμβάλλουν στη μόλυνση του περιβάλλοντος μέσω του πλαστικού μιας χρήσης. Μόλις πεταχτούν ή κομποστοποιηθούν, αποσυντίθενται στη φύση. Συμβάλλοντας έτσι στη μόλυνση των εδαφών και, κατά συνέπεια, του νερού και των τροφίμων. Δεν είναι πλέον μυστικό: η πλαστική ρύπανση επηρεάζει σοβαρά και επ’ αόριστον τα οικοσυστήματα, απειλώντας τη θαλάσσια και χερσαία βιοποικιλότητα.
«Ακόμη και αν τα φακελάκια τσαγιού σας δεν είναι πλαστικά, πιθανότατα περιέχουν τοξικές ουσίες», προειδοποιεί η Wendy Kathryn, δικηγόρος για τις περιβαλλοντικές τοξίνες και ιδρύτρια του podcast Toxin Free(ish). Επιπλέον, τα χάρτινα μοντέλα μπορούν να σφραγιστούν με πολυπροπυλένιο ή πλαστικό, το οποίο μπορεί να αποτελεί το ένα τέταρτο της σακούλας.
«Οι φθαλικές ενώσεις, οι PFAS (οι πολυετείς ρύποι) και τα φυτοφάρμακα (συμπεριλαμβανομένης της γλυφοσάτης) υπάρχουν επίσης στις περισσότερες σακούλες», προσθέτει η Wendy Kathryn. Παρόλο που εμφανίζονται στα ράφια εναλλακτικές λύσεις με βάση τα φυτά, ο πιο προφανής τρόπος για να απολαύσουμε πιο υγιεινό τσάι είναι να επιλέξουμε βιολογικό τσάι με χαλαρά φύλλα, σε μια συσκευή έγχυσης τσαγιού από ανοξείδωτο χάλυβα ή σε μια τσαγιέρα χωρίς πλαστικό, καταλήγει.
