Οι ερευνητές πάντα αξιολογούσαν τις επιπτώσεις του καπνού από δασικές πυρκαγιές σε σχέση με τη θνησιμότητα, καθώς περιέχει ρύπους όπως τα μικροσωματίδια PM2,5, που έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με θανάτους και νοσηρότητα. Αυτό που διαπίστωσαν ωστόσο είναι ότι είχαν υποτιμήσει δραματικά πόσο επικίνδυνος είναι.
Τα αποτελέσματα αεκτενούς μελέτης, που διεξήχθη από το Ινστιτούτο ISGlobal της Βαρκελώνης, δημοσιεύτηκαν στο The Lancet Planetary Health. Οι ερευνητές ανέλυσαν μεγάλα σύνολα δεδομένων από πολλές χώρες για να εκτιμήσουν πώς επηρεάζεται η υγεία από την έκθεση στον καπνό των δασικών πυρκαγιών. Διαπίστωσαν ότι τα PM2,5 από πυρκαγιές μπορεί να είναι ακόμη πιο επιβλαβή από τα σωματίδια που προέρχονται από τις εκπομπές της κυκλοφορίας αναγνωρίζοντας ότι οι κίνδυνοι θνησιμότητας είχαν υποτιμηθεί κατά 93%.
Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία χρήσης δεδομένων κινδύνου προσαρμοσμένων στον συγκεκριμένο τύπο και πηγή του ρύπου, ειδικά σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης έκθεσης στον καπνό των δασικών πυρκαγιών λόγω της κλιματικής κρίσης. Όπως εξήγησε η Άννα Αλάρι, ερευνήτρια του ISGlobal και συγγραφέας της μελέτης, «η αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των δασικών πυρκαγιών καθιστά επιτακτική τη βελτίωση των εκτιμήσεων θνησιμότητας από τα PM2,5 για να παρακολουθούμε καλύτερα αυτήν την απειλή σχετιζόμενη με την κλιματική αλλαγή».
Υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι του καπνού από πυρκαγιές
Οι ερευνητές αντιμετώπισαν αυτήν τη διαρκώς αυξανόμενη απειλή για την ανθρωπότητα αξιοποιώντας δεδομένα από το έργο EARLY-ADAPT, που περιλαμβάνει ημερήσια στοιχεία θνησιμότητας σε 654 συνεχόμενες περιοχές σε 32 ευρωπαϊκές χώρες, καλύπτοντας έναν πληθυσμό 541 εκατομμυρίων ανθρώπων, σύμφωνα με ανακοίνωση τύπου.
Συνδύασαν αυτά τα δεδομένα με ημερήσιες εκτιμήσεις PM2,5 από πυρκαγιές και μη πυρκαγιές για την περίοδο 2004–2022. Για να αναλύσουν καλύτερα τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις του καπνού από δασικές πυρκαγιές στη θνησιμότητα, έπρεπε να λάβουν υπόψη ότι τα προβλήματα υγείας μπορεί να μην εμφανιστούν αμέσως, γι’ αυτό διεύρυναν το πεδίο τους για να αξιολογήσουν όλους τους θανάτους από όλες τις αιτίες, συμπεριλαμβανομένων των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών.
Επτά ημέρες μετά την έκθεση σε αυτές τις επιβλαβείς χημικές ουσίες παρατήρησαν ότι αυξανόταν ο κίνδυνο θανάτου σε σοκαριστικό βαθμό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση τύπου, «Για κάθε αύξηση ενός μικρογραμμαρίου ανά κυβικό μέτρο (1 µg/m³) στη συγκέντρωση PM2,5, η θνησιμότητα από όλες τις αιτίες αυξήθηκε κατά 0,7%, η θνησιμότητα από αναπνευστικά νοσήματα κατά 1% και η θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα κατά 0,9%».
Η βραχυχρόνια έκθεση στον καπνό ευθυνόταν κατά μέσο όρο για 535 θανάτους από όλες τις αιτίες, εκ των οποίων 31 από αναπνευστικές παθήσεις και 184 από καρδιαγγειακά αίτια. Αυτή η σημαντική πρόοδος στην πληροφόρηση για τη δημόσια υγεία ήταν δυνατή χάρη στη βελτίωση των μεθόδων αξιολόγησης της επίπτωσης των ρύπων από πυρκαγιές σε σχέση με άλλους ρύπους.
«Αυτές οι εκτιμήσεις έγιναν χρησιμοποιώντας ειδικά δεδομένα για το πώς ο καπνός από πυρκαγιές επηρεάζει την υγεία, επιτρέποντας καλύτερο υπολογισμό της επίπτωσής του σε σχέση με άλλες πηγές ρύπανσης. Σε αντίθεση, όταν χρησιμοποιείται μια γενική τιμή κινδύνου για όλα τα σωματίδια (PM2,5), ανεξαρτήτως προέλευσης, εκτιμούνταν μόνο 38 θάνατοι ετησίως από καπνό δασικών πυρκαγιών. Επομένως, η υπόθεση ότι το PM2,5 από πυρκαγιές έχει το ίδιο αποτέλεσμα με το συνολικό PM2,5 αντιπροσωπεύει υποτίμηση κατά 93%», αναφέρεται στην ανακοίνωση τύπου.
Η πραγματική θνησιμότητα ήταν σχεδόν 14 φορές υψηλότερη.
Η μελέτη έδειξε επίσης τον πιο αποτελεσματικό τρόπο μέτρησης της επίπτωσης των σχετικών ρύπων: προσαρμόζοντας τα δεδομένα κινδύνου στον συγκεκριμένο τύπο και πηγή του ρύπου. Όπως κατέληξε η Άννα Αλάρι, «η βελτίωση των εκτιμήσεων της θνησιμότητας από PM2,5 λόγω δασικών πυρκαγιών θα βοηθήσει στην καλύτερη παρακολούθηση του βάρους αυτής της απειλής για τη δημόσια υγεία σχετιζόμενης με την κλιματική αλλαγή».
