DEF X: Η καινοτομία πρέπει να είναι προσβάσιμη στον ασθενή για να είναι ωφέλιμη

Η καινοτομία και οι δυνατότητες για ακόμα μεγαλύτερη πρόσβαση των ασθενών σε φάρμακα νέων τεχνολογιών βρέθηκαν στο επίκεντρο της σημερινής συζήτησης, η οποία έλαβε χώρα στο πλαίσιο του 10oυ Οικονομικού Φόρουμ Δελφών που πραγματοποιείται στους Δελφούς από τις 9 έως τις 12 Απριλίου, με εκπροσώπους της πολιτείας και του φαρμάκου.
Λαμβάνοντας πρώτος το λόγο, ο Άρης Αγγελής, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, τόνισε ότι η πρόκληση είναι μία και είναι κοινή για όλους, με φόντο την είσοδο των νέων τεχνολογιών στον χώρο του φαρμάκου: Μια πιο τεκμηριωμένη στρατηγική στη διαδικασία της αξιολόγησης, την ώρα που «τρέχει» και η σχετική χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο κ. Αγγελής μίλησε για την προσπάθεια καταπολέμησης της υπερσυνταγογράφησης και της υπερπαρεμβατικότητας των ιατρών, η οποία γίνεται μέσω ΑΙ. Για τον ίδιο, η καινοτομία πρέπει να είναι προσβάσιμη στον ασθενή για να είναι ωφέλιμη, παρότι τις περισσότερες φορές υπάρχει θέμα με τον προϋπολογισμό. Όπως υπογράμμισε, το clawback ήταν στη χειρότερή του φάση το 2023 και πλέον έχει πτωτική πορεία, ενώ πρόσθεσε ότι μπορούν να δοθούν εργαλεία για διαπραγμάτευση των τιμών βάσει της πραγματικής αξίας των φαρμάκων, τη στιγμή που το 50% των ειδικών φαρμάκων κόβεται από τις επιτροπές. Μάλιστα, όπως ανέφερε, έρχεται σύντομα σχετική τροπολογία που αποτρέπει τη στρέβλωση στον κλάδο, η οποία επισύρει ποινές και πρόστιμα.
Από την πλευρά της, η Βασιλική Κωνσταντίνα Γκογκοζώτου, Μη Εκτελεστική Πρόεδρος ΕΟΠΥΥ & Πρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Τιμών Φαρμάκων του υπουργείου Υγείας, έκανε λόγο για προσπάθεια εξισορρόπησης των προϋπολογισμών από την επιτροπή διαπραγμάτευσης με τον εξορθολογισμό της χρήσης συγκεκριμένων φαρμάκων, με στόχο να υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο σε νέα φάρμακα που έρχονται για να αυξήσουν το προσδόκιμο επιβίωσης, ακόμα και να φέρουν πλήρη ίαση, χωρίς να επιβαρύνεται η αγορά. Όπως πρόσθεσε, το σύστημα με τις δύο επιτροπές αξιολόγησης φαρμάκων, παρότι είναι πρωτόλειο, έχει κάνει σημαντική πρόοδο, καθώς μέχρι πριν από τρία χρόνια υπήρχε καθυστέρηση στις διαδικασίες, οι οποίες τώρα δεν υπάρχουν σε σημαντικό βαθμό.
Για τον Μιχάλη Χειμώνα, Γενικό Διευθυντή του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), το φάρμακο καταλαμβάνει το 15-20% των δαπανών υγείας διεθνώς, ενώ ανέφερε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν τα πιο φθηνά φάρμακα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον ίδιο, στη χώρα μας υπάρχουν προσιτά, πρωτότυπα φάρμακα, όμως η οικονομική κρίση άφησε πολλά θέματα στην Ελλάδα, λόγω της περικοπής δαπανών και είναι δύσκολο να αναπληρωθεί αυτό το κενό. Επισήμανε, δε, ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες διστάζουν να λανσάρουν στη χώρα μας καινοτόμα φάρμακα λόγω των πολλών επιστροφών και χαρακτηριστικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια, από 240 από αυτά ήρθαν μόνο 40. Κατά τον ίδιο, το επόμενο χρονικό διάστημα έρχονται επενδύσεις 160 δισ. ευρώ στην Ευρώπη στον χώρο των φαρμάκων, ωστόσο, αν δεν γίνουν αλλαγές, όπως η ύπαρξη ενός περιβάλλοντος που να αξιολογεί την καινοτομία και η διευθέτηση του ζητήματος της πατέντας, αυτές δεν θα μπορέσουν να υλοποιηθούν. 
Στη δική της εισήγηση, η Ελευθερία Τοκατλίδη, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας & Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), αναφέρθηκε στη δυσκολία εισαγωγής των καινοτόμων φαρμάκων στη χώρα μας λόγω δεσμεύσεων, επισημαίνοντας ότι αποστολή του ΙΦΕΤ είναι να φέρνει στην Ελλάδα σπάνια φάρμακα, άμεσα και στην καλύτερη τιμή. Όπως ανέφερε, περισσότερα από 700.000 άτομα στην Ελλάδα ζουν με μια σπάνια πάθηση και από το 2020 μέχρι τώρα έχουν εισαχθεί γι’ αυτά, 180 ορφανά φάρμακα. Η ουσιαστική συμβολή του ΙΦΕΤ είναι η κάλυψη περισσότερων ασθενών με περισσότερα φάρμακα, προσπαθώντας παράλληλα να γίνουν και οικονομίες κλίματος. Ενδεικτικό είναι ότι το 2024, εξοικονομήθηκαν 24 εκατ. ευρώ. Κατά την ίδια, μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2025 εισήλθαν στη χώρα 25 νέες δραστικές ουσίες, ενώ έχει μειωθεί δραστικά και ο χρόνος εισαγωγής φαρμάκων. Επιπρόσθετα, εδώ και ένα μήνα έχουν ξεκινήσει προπαραγγελίες σε δύσκολα φάρμακα του ΕΟΠΥΥ, τα οποία πλέον, μέσα σε τρεις με πέντε μέρες, ο ασθενής μπορεί να τα έχει στο σπίτι του. 
Για την καινοτομία στον χώρο του φαρμάκου μίλησε ο Σπύρος Παπαπετρόπουλος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Neuphoria Therapeutics Inc, τονίζοντας ότι η Ευρώπη υστερεί σημαντικά στον χώρο της καινοτομίας και είναι επιτακτική μια στροφή για να μπορέσει να επιτύχει σε αυτό το ανταγωνιστικό πεδίο. Με βάση τα όσα δήλωσε ο κ. Παπαπετρόπουλος, η πραγματική καινοτομία είναι δύσκολη και πολυπαραγοντική, αρχίζει από μια ιδέα, όμως χρειάζεται τεχνογνωσία, ομαδική εργασία και πολύ λεπτομερή σχεδιασμό, πολύ καλή εκτέλεση, αλλά και κεφάλαιο, σε όλα τα στάδια, μέχρι την τελική έγκριση του φαρμάκου. «Τα καινοτόμα οικοσυστήματα χρειάζονται unicorns και επιτυχίες και αυτές θα οδηγήσουν στην ωρίμανση. Η Ελλάδα μπορεί και να καινοτομήσει και να επιχειρήσει, υπάρχουν μοναδικές ευκαιρίες και μετανάστες που μπορούν να επιστρέψουν από το εξωτερικό και να επενδύσουν» ανέφερε χαρακτηριστικά στην ομιλία του.