Κατατέθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης η τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την προσαρμογή των κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού στις υποδείξεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Είναι ενταγμένη στο νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης που ψηφίζεται την Τετάρτη. Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος του 2012 έδινε κίνητρα για καθ ύψος δόμηση, περισσότερους ορόφους, δηλαδή.
Όποιες οικοδομές έχουν ολοκληρωθεί δεν έχουν κανένα ζήτημα. Από εκεί και πέρα υπάρχουν δύο διαφορετικές κατηγορίες: εκείνοι που ξεκίνησαν οικοδομικές εργασίες μέχρι την 11η Δεκεμβρίου και εκείνοι που δεν ξεκίνησαν.
Όσοι είχαν εκδώσει άδεια με το μπόνους ύψους, αλλά δεν είχαν αρχίσει οικοδομικές εργασίες θα πρέπει να αναθεωρήσουν την άδειά τους και να μειώσουν τα επιπλέον τετραγωνικά και το κράτος θα τους επιστρέψει τους φόρους και τα παράβολα.
Σημειώνεται ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν λέει ότι είναι αντισυνταγματικό γενικώς να δίνονται κίνητρα καθ’ ύψους αύξησης του συντελεστή δόμησης, αλλά λέει είναι ότι δεν μπορεί να λειτουργεί αυτός ο νόμος οριζόντια και ότι θα πρέπει να έχουν προηγηθεί ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Δηλαδή η επιστήμη να καθορίσει ποια είναι η φέρουσα ικανότητα της κάθε περιοχής και τι κίνητρα μπορούν να δοθούν. Άρα μπορεί στο μέλλον όταν ολοκληρωθούν αυτά τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια, κάποιες περιοχές να πάρουν όντως κάποια κίνητρα αύξησης του συντελεστή δόμησης.
Για τις περιπτώσεις εκείνες που έχουν ξεκινήσει εργασίες, αλλά είτε βρίσκονται σε εκκρεμοδικία, δηλαδή υπάρχουν προσφυγές στα δικαστήρια, είτε υπάρχουν περιπτώσεις οικιστικών επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά μέσα θεσπίζεται το περιβαλλοντικό ισοζύγιο το οποίο θα πρέπει να πληρώνεται από τους εργολάβους. Αυτό θα πηγαίνει στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, στο Πράσινο Ταμείο και θα αποφασίζεται στους οικείους δήμους να δημιουργούνται κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου κλπ.
Σύμφωνα με τη συνοδευτική έκθεση, προβλέπονται τα ακόλουθα:
Επιλύεται μια σειρά ζητημάτων που άπτονται της εφαρμογής των κινήτρων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, σε εναρμόνιση με τις αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Μέσω των προτεινόμενων ρυθμίσεων, θωρακίζονται οι οικοδομικές άδειες με αποδεδειγμένη έναρξη εργασιών έως την 11η Δεκεμβρίου 2024 και αναθεωρούνται υποχρεωτικά αυτές των οποίων οι εργασίες δεν είχαν εκκινήσει έως την ανωτέρω ημερομηνία. Παράλληλα, εισάγεται το μέτρο του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου για οικοδομικές άδειες στις οποίες έχει γίνει χρήση των κινήτρων του Ν.Ο.Κ., οι οποίες ακυρώνονται με δικαστική απόφαση ή έχουν προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως, ώστε να αποτραπεί η δημιουργία ημιτελών κτισμάτων στον αστικό και περιαστικό ιστό, με συνέπειες στο περιβάλλον και στη δημόσια υγεία και ασφάλεια.
Αντίστοιχα, μέσω του μέτρου του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου, εξασφαλίζεται η προστασία των οικοδομικών αδειών οι οποίες συνδέονται με χρηματοδοτικά προγράμματα, Προκειμένου να αποτραπεί η απώλεια πολύτιμων δημόσιων και Ευρωπαϊκών πόρων και να ενισχυθεί περαιτέρω η χρηματοδοτική αξιοπιστία του Κράτους. Προς πλήρη εναρμόνιση με τη νομολογία, καταργούνται τα κίνητρα και οι προσαυξήσεις του Ν.Ο.Κ. που κρίθηκαν αντισυνταγματικά και ενσωματώνονται στο πολεοδομικό σχεδιασμό τα κίνητρα των οποίων κρίθηκε ως αντισυνταγματική η οριζόντια εφαρμογή τους.
Συνολικώς, με τις προτεινόμενες διατάξεις, επιδιώκεται ο συγκερασμός ασφάλειας δικαίου, της προστασίας των διοικουμένων που οικοδόμησαν βασιζόμενοι στο τότε ισχύον νομοθετικό καθεστώς, καθώς και της υποχρέωσης εναρμόνισης με τη νομολογία του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου.
Όσον αφορά τις αποφάσεις Ολομέλειας του ΣτΕ, κρίθηκε ότι:
α) Το σύστημα των άρθρων του Ν.Ο.Κ., ήτοι της παρ. Ι του άρθρου ΙΟ, της Παρ. 8 του άρθρου 15, της παρ. 2 του άρθρου 19 και της παρ. Ι του άρθρου 25, με τα οποία παρέχονται προσαυξήσεις στον συντελεστή της δόμησης και το ύψος, ως κίνητρα για την ανέγερση κτηρίων, δεν αντίκεινται, κατ’ αρχήν, από μόνα τους, στην παρ. 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος. Εντούτοις, τα κίνητρα του Ν.Ο.Κ., λόγω του προέχοντος πολεοδομικού χαρακτήρα τους, δεν μπορούν να υλοποιούνται απευθείας με την έκδοση οικοδομικών αδειών κατ’ εφαρμογή του, αλλά πρέπει να συμπεριληφθούν στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό, στον οποίο σταθμίζονται οι συνέπειες στο οικιστικό περιβάλλον, λαμβάνοντας υπόψη τη φυσιογνωμία του κάθε οικισμού.
β) Οι προβλέψεις της παρ. 6 του άρθρου ΙΙ του Ν.Ο.Κ. για την προσμέτρηση ή μη στον συντελεστή δόμησης διαφόρων χώρων, θεμιτώς θεσπίζονται οριζοντίως με τον Ν.Ο.Κ., διότι δεν αποτελούν ζήτημα που ανάγεται στον τοπικό πολεοδομικό σχεδιασμό. Ωστόσο, είναι αντισυνταγματικός ο μη συνυπολογισμός στον συντελεστή δόμησης των παταριών, του κτίσματος- δώματος έως τριάντα πέντε (35) τετραγωνικών μέτρων (τ.μ.), καθώς και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια. Αντιθέτως, συνταγματικός κρίθηκε ο μη συνυπολογισμός στον συντελεστή δόμησης των έρκερ, ήτοι αρχιτεκτονικών στοιχείων περιορισμένων διαστάσεων και των κλιμακοστασίων που δεν συνιστούν χώρους κατοίκησης, καθώς δεν αυξάνουν την οικιστική πυκνότητα.
γ) Τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνουν καταρχήν τις οικοδομικές άδειες των οποίων η υλοποίηση έχει αποδεδειγμένα αρχίσει έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024, ημερομηνία κατά την οποία το Δικαστήριο ανακοίνωσε το περιεχόμενο των αποφάσεων.
