Δύο νομοσχέδια θέτει σε δημόσια διαβούλευση το Υπουργείο Εσωτερικών έως τις 16 Σεπτεμβρίου 2024 στο http://www.opengov.gr/home/category/users/mininternal, τα οποία αφορούν σχεδόν το σύνολο των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου, από το ανθρώπινο δυναμικό του Δημοσίου έως τη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την αναβάθμιση των χερσαίων συνοριακών σταθμών.
Για πρώτη φορά, μάλιστα, το Υπουργείο Εσωτερικών, φέρνει μια αλλαγή στον τρόπο που διεξάγεται η δημόσια διαβούλευση, συστήνοντας τον δικτυακό τόπο diavoulefsiypes.gr. Εκτός από τον δικτυακό τόπο www.opengov.gr, όπου υποβάλλονται από τους πολίτες τα σχόλια σε όλες τις διαβουλεύσεις των νομοσχεδίων της Κυβέρνησης, στο diavoulefsiypes.gr οι πολίτες μπορούν να διαβάσουν, με απλά λόγια, ποιος είναι ο σκοπός κάθε άρθρου των δύο νομοσχεδίων του Υπουργείου Εσωτερικών και ποιο το πρόβλημα που επιχειρεί κάθε άρθρο να αντιμετωπίσει.
«Στο Υπουργείο Εσωτερικών εργαζόμαστε συστηματικά για να κάνουμε πράξη ένα καλύτερο Δημόσιο για όλους, ακούγοντας τόσο τους πολίτες όσο και τους φορείς που τους υπηρετούν», δήλωσε ο Υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος. «Τα δύο νομοσχέδια που εισάγουμε σε δημόσια διαβούλευση απαντούν σε πραγματικά προβλήματα και δίνουν συγκεκριμένες και άμεσες λύσεις τόσο για την αξιοκρατική και ταχεία στελέχωση του Δημοσίου, όσο και για τη βελτίωση της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που καθημερινά αποτελεί την πρώτη γραμμή επαφής του κράτους με τους πολίτες».
Συγκεκριμένα, το πρώτο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών, με τίτλο «Επιτάχυνση προσλήψεων μέσω Α.Σ.Ε.Π., σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων και λοιπές διατάξεις για τη βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης», εστιάζει στους εξής πυλώνες:
α) Επιτάχυνση των προσλήψεων στο Δημόσιο και ενίσχυση της εντοπιότητας στις ορεινές και νησιωτικές περιοχές
Στόχος των σχετικών ρυθμίσεων είναι η σύντμηση των προθεσμιών σε όλη τη διαδικασία των προσλήψεων, από την προκήρυξη των θέσεων μέχρι την κάλυψή τους από τα νέα στελέχη, η ενίσχυση της μοριοδότησης εντοπιότητας των υποψηφίων σε νησιωτικούς, ορεινούς και ηπειρωτικούς δήμους, με υποχρέωση παραμονής στη θέση επί 15ετία, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών στη διαδικασία προσλήψεων μέσω Α.Σ.Ε.Π. και η κάλυψη του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων του Δημοσίου για τα έτη 2024 – 2025 από τους επιτυχόντες του πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε το 2023.
Οι σημαντικότερες παρεμβάσεις:
- Ενίσχυση της μοριοδότησης εντοπιότητας
Το Σύνταγμα της Ελλάδας επιβάλλει στην Πολιτεία να λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο για την ενίσχυση των ορεινών και νησιωτικών Δήμων. Σήμερα, η μείωση του πληθυσμού των ορεινών και νησιωτικών δήμων, σε συνδυασμό με την έλλειψη στέγης και το υψηλό κόστος αυτής, έχουν οδηγήσει στην υποστελέχωση των δημόσιων υπηρεσιών στις περιοχές αυτές. Το πρόβλημα καθίσταται ακόμη εντονότερο, καθώς πολλοί από τους υποψηφίους που διορίζονται στις θέσεις αυτές, εντέλει δεν αποδέχονται τον διορισμό τους ή παραιτούνται.
Πώς αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα αυτό; Εισάγοντας μια δραστική αύξηση της μοριοδότησης για τους μόνιμους κατοίκους των περιοχών αυτών, προβλέπουμε 40 μόρια για τους κατοίκους ορεινών και νησιωτικών δήμων ανεξαρτήτως πληθυσμού, και 20 μόρια για τους κατοίκους παραμεθόριων περιοχών ή δήμων με πληθυσμό έως 25.000 κατοίκους, με την υποχρέωση να παραμείνουν στον φορέα και στον τόπο όπου διορίστηκαν για 15 χρόνια. Σε σχέση με την υφιστάμενη μοριοδότηση της εντοπιότητας, οι αυξήσεις φτάνουν κατά περίπτωση έως και τον τριπλασιασμό των μορίων, ενώ για πρώτη φορά περιλαμβάνονται και 40 δήμοι που μέχρι σήμερα δεν εντάσσονταν στη ρύθμιση αυτή.
- Κάλυψη των θέσεων του ετήσιου προγραμματισμού προσλήψεων των ετών 2024 και 2025 από τους επιτυχόντες του πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού του 2023, με βάση τη βαθμολογία τους στη γραπτή εξέταση και το κριτήριο της εντοπιότητας, όπου αυτό προβλέπεται. Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση, αφενός ικανοποιείται το βασικό αίτημα των επιτυχόντων του διαγωνισμού που διενεργήθηκε το 2023, προκειμένου να εκκινήσει η επαγγελματική τους σταδιοδρομία στο Δημόσιο και, αφετέρου, στελεχώνονται άμεσα, εντός του 2025, οι υπηρεσίες του Δημοσίου, καλύπτοντας χιλιάδες θέσεις σε κομβικούς φορείς για τη λειτουργία του κράτους που σήμερα παραμένουν κενές.
- Συντμήσεις προθεσμιών
Μειώνονται οι προθεσμίες δήλωσης αποδοχής του διορισμού, υποβολής των δικαιολογητικών διορισμού και του ίδιου του διορισμού, ενώ προβλέπεται ότι η προθεσμία ελέγχου των δικαιολογητικών δεν κωλύει την ανάληψη της υπηρεσίας.
- Θεσπίζεται κώλυμα συμμετοχής σε νέα διαδικασία πρόσληψης για 3 χρόνια, για όσους διοριστούν αλλά δεν αποδεχτούν τον διορισμό ή παραιτηθούν εντός του πρώτου έτους.
β) Θέσπιση συστήματος κινήτρων και ανταμοιβής των δημοσίων υπαλλήλων, συνδεδεμένου με το σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης του ν.4940/2022.
Η αύξηση της παραγωγικότητας, αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του κράτους προς τους πολίτες αλλά και την επαγγελματική εξέλιξη των στελεχών των δημόσιων υπηρεσιών. Με τη θέσπιση του ενιαίου συστήματος ανταμοιβής δημοσίων υπαλλήλων επιδιώκεται η παρακίνηση του μόνιμου ανθρώπινου δυναμικού του δημοσίου τομέα για την επίτευξη προσδιορισμένων στόχων, αλλά και η επιβράβευσή του, ως απόρροια της επίτευξης συγκεκριμένων και μετρήσιμων αποτελεσμάτων.
Το δεύτερο νομοσχέδιο με τίτλο «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις» εστιάζει στους εξής πυλώνες:
α) Ρυθμίσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των Δήμων. Κυριότερες παρεμβάσεις:
- Εισάγεται η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών προς τους Δήμους και τα νομικά τους πρόσωπα με καταβολή σε έως 60 δόσεις, για οφειλές που βεβαιώθηκαν ως 31 Αυγούστου 2024. Ειδικά για τους ευάλωτους οφειλέτες, θεσπίζεται, επιπλέον, απαλλαγή από τις προσαυξήσεις έως και 95%. Στόχος της ρύθμισης είναι, αφενός η διευκόλυνση των οφειλετών που θα την αξιοποιήσουν, λαμβάνοντας με τον τρόπο αυτό φορολογική ενημερότητα, και, αφετέρου, η βελτίωση της εισπραξιμότητας των Δήμων, καθώς το ύψος των οφειλών προς τους Δήμους και τις ΔΕΥΑ αγγίζει σήμερα τα 3,6 δις ευρώ.
- Για κάθε οφειλή προς τους Δήμους άνω των 10.000 ευρώ θεσπίζεται πάγια δυνατότητα προσφυγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν.4738/2020.
- Απαλλάσσονται οι ιδιοκτήτες μη ηλεκτροδοτούμενων κτηρίων από δημοτικά τέλη, εφόσον προσκομίσουν υπεύθυνη δήλωση και βεβαίωση του αρμόδιου διαχειριστή δικτύου περί μη ηλεκτροδότησης και δεν αναζητούνται τυχόν οφειλές για την περίοδο πριν την υποβολή της σχετικής δήλωσης.
- Εκσυγχρονίζεται το πλαίσιο επιβολής του τέλους παρεπιδημούντων, προκειμένου να επιβάλλεται από τους Δήμους με τρόπο δικαιότερο και αναλογικότερο, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής και την επιβάρυνση που υφίσταται από τους επισκέπτες και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτή. Συγκεκριμένα, κάθε Δήμος θα προσδιορίζει το ποσοστό του τέλους, ακόμη και ανά περιοχή, εντός μιας σαφώς προσδιορισμένης κλίμακας, στο 0,5% ή 0,75% ή 1%, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις καθημερινές ανάγκες της εύρυθμης λειτουργίας του, στη συντήρηση των υποδομών και την εξυπηρέτηση κατοίκων και επισκεπτών.
- Τριπλασιάζεται το πρόστιμο για την αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστων χώρων και αυστηροποιούνται οι κυρώσεις από τη μη συμμόρφωση των παραβατών στην άρση της παράνομης κατάληψης, προκειμένου να διευκολυνθεί η απελευθέρωση του δημόσιου χώρου και η απρόσκοπτη διέλευση των πεζών.
- Διευκολύνεται ο συμψηφισμός των οφειλών των Δ.Ε.Υ.Α. με αυτές των Δήμων, χωρίς την προσκόμιση ενημερότητας, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους.
- Διευκολύνονται οι Δήμοι προκειμένου να ολοκληρώσουν τις απαιτούμενες προσαρμογές για την αδειοδότηση των δημοτικών παιδικών και βρεφικών σταθμών, συμμορφούμενοι, σε κάθε περίπτωση, ιδίως όσον αφορά την πυρασφάλεια, με τις προβλέψεις των κανονισμών πυροπροστασίας είτε του χρόνου έναρξης λειτουργίας τους ή της ανανέωσης άδειας αυτής.
β) Ρυθμίσεις για το προσωπικό των Δήμων και των Περιφερειών. Κυριότερες παρεμβάσεις που εισάγονται:
- Προκειμένου οι Ο.Τ.Α. να εκκινούν έγκαιρα τη διαδικασία προσλήψεων συμβασιούχων, ώστε το προσωπικό να παρέχει την εργασία του κατά τη χρονική περίοδο που υφίστανται οι πραγματικές ανάγκες, ο προγραμματισμός των προσλήψεων εποχικών υπαλλήλων του επόμενου ημερολογιακού έτους αποδεσμεύεται από την ύπαρξη εγκεκριμένου προϋπολογισμού.
- Η παροχή γάλακτος στους δικαιούχους εργαζόμενους των Ο.Τ.Α. αντικαθίσταται από ετήσια καταβολή χρηματικού ποσού ύψους 300 ευρώ, αφορολόγητη και ακατάσχετη, προκειμένου να ωφεληθούν άμεσα οι εργαζόμενοι, καθώς θα λάβουν τέλος οι καθυστερήσεις που παρατηρούνταν στην παροχή γάλακτος λόγω των χρονοβόρων διαγωνιστικών διαδικασιών.
γ) Ρυθμίσεις για την ενίσχυση των Περιφερειών. Κυριότερες παρεμβάσεις:
- Προβλέπεται η δυνατότητα σύστασης Επιτροπής για τη διαχείριση κινδύνων σε περιφερειακό επίπεδο, με αντικείμενο τη διαμόρφωση και επιστημονική τεκμηρίωση πολιτικών διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων, με τη συμμετοχή επιστημόνων και επαγγελματιών με σχετική εξειδίκευση.
- Διευκολύνεται η υλοποίηση έργων μείζονος σημασίας και ειδικής κατάστασης πολιτικής προστασίας των Περιφερειών, με ταχείες διαδικασίες για την αμεσότερη ολοκλήρωση κρίσιμων παρεμβάσεων που σχετίζονται με την αποκατάσταση καταστροφών ή την εξυπηρέτηση αναγκών υπερτοπικού χαρακτήρα.
- Θεσπίζεται η δυνατότητα άρνησης ή παραχώρησης της αντιμισθίας των αιρετών των Περιφερειών σε κοινωφελείς σκοπούς, η οποία υφίσταται ήδη για τους αιρετούς των Δήμων.
- Επεκτείνεται, και για την ερχόμενη σχολική χρονιά, η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων leasing για τη μίσθωση οχημάτων από τις Περιφέρειες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν δυσκολίες στη μεταφορά μαθητών που ανακύπτουν όταν οι σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες αποβαίνουν άγονες.
Τέλος, μια κρίσιμη πρωτοβουλία που αφορά τη συνολική αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου της Αυτοδιοίκησης αποτελεί η σύσταση Μονάδας Σύνταξης και Εφαρμογής του Κώδικα Αυτοδιοίκησης στο Υπουργείο Εσωτερικών, από στελέχη του Υπουργείου με εμπειρία στα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης, η οποία θα αναλάβει τον συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων και την προετοιμασία του νέου Ενιαίου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με την αρμόδια Επιτροπή και, φυσικά, με τους εκπροσώπους των αιρετών και των στελεχών των Δήμων και Περιφερειών. Ο Κώδικας Αυτοδιοίκησης αποτελεί για ένα μείζονος σημασίας νομοθετικό έργο, το οποίο, μετά την πάροδο ετών και δεκάδων διάσπαρτων νομοθετημάτων που ισχύουν σήμερα, θα αποτελέσει το νέο, ενοποιημένο και σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο για τις αρμοδιότητες και τον τρόπο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης στη χώρα.
δ) Αναβάθμιση χερσαίων συνοριακών σταθμών
Στη χώρα μας και, συγκεκριμένα, στις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Δυτικής Μακεδονίας, λειτουργούν 16 οδικοί και 3 σιδηροδρομικοί χερσαίοι συνοριακοί σταθμοί, οι οποίοι εξυπηρετούν καθημερινά μεγάλο αριθμό εισερχόμενων και εξερχόμενων πολιτών και εμπορευμάτων. Η αναβάθμιση των συνοριακών σταθμών αποτελεί υποχρέωση που έχει αναλάβει η Χώρα, σε συμμόρφωση προς το κεκτημένο Σένγκεν, προκειμένου οι συνοριακοί σταθμοί να καταστούν λειτουργικοί και σύγχρονοι, σύμφωνα με τις πρότυπες προδιαγραφές λειτουργίας και τους σχετικούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Με τις διατάξεις που φέρνει το Υπουργείο Εσωτερικών επικαιροποιείται το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των χερσαίων συνοριακών σταθμών, ορίζονται οι οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας ως αρμόδιες για τα ζητήματα αναβάθμισης, συντήρησης, επέκτασης, λειτουργίας και κατασκευής των σταθμών, καθορίζονται οι όροι δόμησής τους, η διαδικασία απαλλοτριώσεων ή παραχώρησης εκτάσεων για την κατασκευή τους, τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση των αναγκαίων έργων, καθώς και ζητήματα χωροθέτησης και εύρυθμης λειτουργίας τους, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις του συνόλου των υπηρεσιών που στεγάζονται στους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς.
ε) Λοιπές διατάξεις
Στο νομοσχέδιο «Ρυθμίσεις για τους χερσαίους συνοριακούς σταθμούς, την ενίσχυση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και λοιπές διατάξεις» περιλαμβάνονται, ακόμη, διατάξεις με στόχο τη διευκόλυνση:
- Των γονέων στη σύνδεση της εγγραφής των τέκνων τους στην οικογενειακή μερίδα με τον έχοντα την επιμέλεια γονέα, ανεξαρτήτως του τρόπου έκδοσης του διαζυγίου.
- Των ομογενών της Ουκρανίας στη λήψη της ελληνική ιθαγένειας, οι οποίοι έχουν έρθει στην Ελλάδα με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και είναι κάτοχοι άδειας διαμονής προσωρινής προστασίας.
- Της πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα, με την ενσωμάτωση της εφαρμογής της σχετικής Σύμβασης του Tromso του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η ρύθμιση αυτή ενισχύει τη διαφάνεια της δράσης της διοίκησης και, συνακόλουθα, το κράτος δικαίου, μέσω της διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής του δικαιώματος πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα. Ειδικότερα, εισάγεται η δυνατότητα υποβολής ανώνυμης αίτησης, καθώς επίσης και ηλεκτρονικής αίτησης. Επιπλέον, διευκρινίζονται τα απόρρητα που περιορίζουν την άσκηση του δικαιώματος και διευρύνονται οι φορείς-αποδέκτες του δικαιώματος. Τέλος, θεσπίζεται η δυνατότητα συγκρότησης ομάδας εργασίας από τον Συνήγορο του Πολίτη προκειμένου να αξιολογείται σε ετήσια βάση η εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης.
- Των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς που δεν επιθυμούν να στειρώσουν τα ζώα τους, προκειμένου να προχωρήσουν στη λήψη και αποστολή DNA, με τη μείωση του ύψους του σχετικού παραβόλου στα 70 ευρώ από τα 135 που είναι σήμερα και, ιδίως, για τους κυνηγετικούς σκύλους στα 40 ευρώ. Παράλληλα, το ανώτατο όριο αμοιβής των κτηνιάτρων για την εργασία αυτή και την αποστολή του υλικού αυξάνεται από τα 25 ευρώ στα 50 ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, η δαπάνη για τη λήψη και αποστολή DNA ανέρχεται κατ΄ ανώτατο στα 90 ευρώ για τους κυνηγετικούς σκύλους αντί 160 που είναι σήμερα, και στα 120 ευρώ για τα λοιπά ζώα συντροφιάς. Η αποστολή DNA για τους ποιμενικούς σκύλους εξακολουθεί να εφαρμόζεται χωρίς να καταβάλλεται παράβολο. Επιπλέον, σε περιπτώσεις παραβάσεων που σχετίζονται με την παράλειψη στείρωσης ή αποστολής DNA, το πρόστιμο δεν επιβάλλεται εάν, εντός 10 εργάσιμων ημερών από τη βεβαίωση της παράβασης, ο ιδιοκτήτης προχωρήσει σε στείρωση ή αποστολή DNA του ζώου του. Στόχος των ρυθμίσεων αυτών είναι η ενίσχυση της στείρωσης, της σήμανσης και καταγραφής των ζώων συντροφιάς, προκειμένου να περιοριστεί το έντονο φαινόμενο της αδεσποτίας και να βελτιωθεί η ευζωία των ζώων συντροφιάς.
