Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, παραχώρησε συνέντευξη στον ραδιοφωνικό σταθμό «ΣΚΑΪ 100.3» και τον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε στις πρόσφατες επισκέψεις της στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.
Όσον αφορά στη συνάντηση εργασίας που πραγματοποίησε στο State Department με τον Υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, υπεύθυνο για τη Δημόσια Διπλωματία, Darren Beattie και τον Βοηθό Υφυπουργό, αρμόδιο για θέματα Παιδείας και Πολιτισμού Scott Weinhold, στο πλαίσιο ενίσχυσης της συνεργασίας στον τομέα του πολιτισμού και της προώθησης της ανανέωσης του μνημονίου για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών η Υπουργός σημείωσε:
«Ήταν πάρα πολύ θετικό το κλίμα για την Ελλάδα. Συνάντησα έναν άνθρωπο ο οποίος θαυμάζει απεριόριστα την χώρα μας. Έναν συνομιλητή, ο οποίος όχι απλώς θέλει να συνεχίσουμε όλη τη συνεργασία, η οποία έχει ξεκινήσει από το 2019, αλλά θέλει να συνεχίσουμε όλα όσα ξεκίνησαν στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου Ηνωμένων Πολιτειών με την Ελλάδα. Γιατί να θυμίσω ότι ο πολιτισμός είναι μία από τις θεματικές στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου».
Αναφορικά με την επίσκεψη στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και τη συνάντηση της με τον Πατριάρχη Θεόφιλο Γ’ η Λίνα Μενδώνη είπε ότι «επιβεβαιώθηκε η στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στη διατήρηση των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων της περιοχής».
Παράλληλα, η Υπουργός Πολιτισμού αναφέρθηκε στην εποικοδομητική συνάντηση με τον Ισραηλινό Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Miki Zohar, όπου συζητήθηκαν θέματα που αφορούν την επιστροφή ελληνοεβραϊκών κειμηλίων, τα οποία βρίσκονται στο Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο της Βαρσοβίας, αλλά ανήκουν κανονικά στο Εβραϊκό Μουσείο της Αθήνας, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σχέση Ελλάδας-Ισραήλ στον τομέα του πολιτισμού.
Στη Ραμάλα, η Υπουργός συζήτησε με τον Υπουργό Πολιτισμού της Παλαιστινιακής Αρχής Imad Hamdan για την δυνατότητα φιλοξενίας Παλαιστινίων καλλιτεχνών στην Ελλάδα στο πλαίσιο πολιτιστικών ανταλλαγών. Με τον Παλαιστίνιο Υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων Hani Al-Hayek συζήτησαν την καταστροφή βυζαντινών και χριστιανικών μνημείων, καθώς και την εκπαίδευση Παλαιστινίων συντηρητών στην Ελλάδα για την αποκατάστασή τους, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Απαντώντας στην κριτική για την επίσκεψή της στο Ισραήλ, η Λίνα Μενδώνη υποστήριξε ότι ο πολιτισμός δεν πρέπει να γίνεται εργαλείο πολιτικής αντιπαράθεσης. Τόνισε ότι η Ελλάδα διατηρεί ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με όλες τις πλευρές, με αποκλειστικό στόχο τη διατήρηση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, στον ραδιοφωνικό σταθμό, «ΣΚΑΪ 100.3» και τον δημοσιογράφο, Άρη Πορτοσάλτε.
ΑΡΗΣ ΠΟΡΤΟΣΑΛΤΕ: Η κυρία Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είναι μαζί μας. Κυρία Υπουργέ καλημέρα σας.
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ: Καλή σας μέρα. Καλημέρα σε εσάς και τους ακροατές σας. Σας ευχαριστώ πολύ.
Α.Π.: Είναι ένα δεκαήμερο, όταν διάβασα στην παραπολιτική στήλη της εφημερίδας «Καθημερινή» ότι προτού ακόμη γίνει η συνάντηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, κυρίου Γεραπετρίτη, με τον Αμερικανό ομόλογό του, εσείς, η Υπουργός Πολιτισμού, η κυρία Μενδώνη, ήδη είχε βρεθεί στην Ουάσιγκτον και είχε ήδη συναντηθεί με υψηλόβαθμο, στην ιεραρχία δεύτερο, στέλεχος του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Μπράβο σας κυρία Μενδώνη.
Λ.Μ.: Αν θέλετε ένα σχόλιο, ήταν μια προγραμματισμένη δική μου επίσκεψη στην Ουάσιγκτον και στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο των επαναπατρισμών. Έπρεπε να πάω να παραλάβω κάποιες αρχαιότητες, αποτέλεσμα της ισχυρής προσπάθειας που καταβάλλεται για να επαναπατρίσουμε παρανόμως εξαχθέντα πολιτιστικά αγαθά. Έτσι, λοιπόν, ζήτησα μια συνάντηση με τον αρμόδιο για θέματα Πολιτισμού στην Αμερική -είναι κάτι μεταξύ Υφυπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού με τα δικά μας δεδομένα- Εξωτερικών για τη Δημόσια Διπλωματία, τον Darren Beattie, τον οποίο και συνάντησα μαζί με τον Υφυπουργό, ο οποίος είναι αρμόδιος για την Παιδεία και τον Πολιτισμό στις ΗΠΑ.
Α.Π.: Μάλιστα. Και είναι στο περιβάλλον Trump ο κύριος Beattie;
Λ.Μ.: Ο κύριος Beattie ήταν συνεργάτης του Προέδρου Trump την προηγούμενη θητεία. Ήταν στο γραφείο του, ένας από τους λογογράφους του. Στη συνέχεια πήρε διάφορες αρμοδιότητες και στη νέα διακυβέρνηση Trump, ορίστηκε ως Υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τη Δημόσια Διπλωματία.
Α.Π.: Είναι από τους δυνατούς συνεργάτες του Trump; Δηλαδή, από αυτούς που συνθέτουν, αυτό που λέμε αυτό το ύφος Trump;
Λ.Μ.: Κοιτάξτε, θεωρώ ότι είναι στο περιβάλλον του προέδρου. Από την άλλη εγώ συνάντησα έναν άνθρωπο ο οποίος θαυμάζει απεριόριστα την Ελλάδα. Ο ίδιος είναι ελληνιστής, με κλασικές σπουδές, γνώστης Πλάτωνος Αριστοτέλη, Αριστοφάνη. Μιλήσαμε για αυτά τα πράγματα.
Α.Π.: Πάρα πολύ ωραία, ενθαρρυντικό.
Λ.Μ.: Ήταν ένας συνομιλητής, ο οποίος όχι απλώς θέλει να συνεχίσουμε όλη τη συνεργασία, η οποία έχει ξεκινήσει από το 2019- εάν θυμάστε ήταν η πρώτη προεδρία Trump και ακολούθησε η προεδρία Biden- θέλει να συνεχίζουμε όλα όσα έχουμε συμφωνήσει στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου Ηνωμένων Πολιτειών- Ελλάδας. Να θυμίσω ότι ο πολιτισμός είναι μία από τις θεματικές στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου.
Α.Π.: Άρα υπάρχει μία -θα μπορούσε να πει κανείς- από το συμπέρασμα μπορεί να εξάγει -να εξάγετε εσείς- ότι υπάρχει μια θετική διάθεση εν πάση περιπτώσει έναντι της Ελλάδος.
Λ.Μ.: Κοιτάξτε, τουλάχιστον εγώ θα μπορούσα να το πω αυτό άνετα. Και πρέπει να σας πω ότι μετά την συνάντησή μας, η οποία έγινε στο State Department, ήδη έχουν ξεκινήσει σε επίπεδο διεργασιών η υλοποίηση αυτών των οποίων είπαμε. Ένας από τους στόχους μας είναι η ανανέωση του μνημονίου που έχουμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης, που πρέπει να ανανεωθεί το 2026.
Α.Π.: Αρχαιοτήτων, φαντάζομαι.
Λ.Μ.: Πολιτιστικών αγαθών.
Α.Π.: Μάλιστα, άρα και η πειρατεία και όλα αυτά είναι μέσα σε αυτό το πακέτο.
Λ.Μ.: Είναι μέσα στο πακέτο. Ήδη αυτές οι διαβουλεύσεις έχουν ξεκινήσει μετά από τη συνάντησή μας. Ήταν πάρα πολύ θετικό το κλίμα για την Ελλάδα. Ο Αμερικανός υφυπουργός εξέφρασε την αγάπη του για την Ελλάδα, πέραν από τον πολιτισμό της.
Α.Π.: Πολύ καλό. Κυρία Υπουργέ, στο πλαίσιο των καθηκόντων σας, ασκείτε και αυτό που λέμε πολιτιστική διπλωματία, έτσι δεν είναι; Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη…
Λ.Μ.: O πολιτισμός έχει αυτή τη διάσταση και είναι ένα πεδίο στο οποίο μπορούν να κατατείνουν πολλές διαφορετικές πλευρές και να συγκλίνουν τελικά. Έχει αυτό το προνόμιο ο πολιτισμός και το χρησιμοποιούμε για τη χώρα μας. Και πρέπει να το χρησιμοποιούμε. Είναι ένα από τα τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία έχουμε. Και φυσικά εννοείται ότι η πολιτική αυτή, της πολιτιστικής διπλωματίας, δεν γίνεται αυτοτελώς από το Υπουργείο Πολιτισμού. Είναι προφανές ότι υπάρχει συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και οι κατευθύνσεις, σε μία κυβέρνηση, προφανώς δίδονται από το Υπουργείο Εξωτερικών.
Α.Π.: Και τα πολιτιστικά ανοίγουν και δρόμο, έτσι δεν είναι;
Λ.Μ.: Αυτό θέλω να πω. Δημιουργείται μια πλατφόρμα με τον πολιτισμό, που διαφορετικές απόψεις, αν θέλετε, αντιθέσεις, πολλές φορές, μπορούν να συγκλίνουν στο επίπεδο του πολιτισμού. Λέμε όλοι, το έχουμε συνηθίσει και το λέμε, ότι η μουσική είναι μια διεθνής γλώσσα, ανεξαρτήτως από ποια χώρα εκφράζεται. Μέσω της μουσικής, μπορείς να δημιουργήσεις γέφυρες. Μέσω του πολιτισμού, της Ιστορίας σου, μπορείς να δημιουργήσεις γέφυρες, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι ο πολιτισμός δεν έχει έντονο και το πολιτικό στοιχείο, προφανώς. Άλλωστε ομόρριζες λέξεις είναι πολιτική, πολιτισμός.
Α.Π.: Άρα μετά από την επίσκεψή σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ουάσιγκτον, ήρθε η επίσκεψη στα Ιεροσόλυμα.
Λ.Μ.: Ναι, γύρισα την Τετάρτη το βράδυ, ήμουν για 2 μέρες.
Α.Π.: Εκεί ποιο ήταν το αντικείμενο;
Λ.Μ.: Ο στόχος μας ήταν η συνεργασία μας με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Το Πατριαρχείο έχει εκτεταμένη αρμοδιότητα και στην Ιορδανία, για παράδειγμα, και ήδη εκεί έχουμε ξεκινήσει μια συνεργασία. Στην περίπτωση του συγκεκριμένου ταξιδιού, ο πυρήνας ήταν η στήριξη του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, όπως το ξέρει όλος ο κόσμος. Στην ουσία μπορεί κανείς να εικονοποιήσει την ευαγγελική περιγραφή, στην Ιερουσαλήμ. Επομένως, όλα αυτά τα μνημεία τα οποία είναι βυζαντινά – στις πρώτες φάσεις τους- και ανήκουν στο Πατριαρχείο πρέπει να συντηρηθούν. Πρέπει να υποστηριχθεί το Πατριαρχείο. Αυτό το οποίο ίσως δεν ξέρει πολύς κόσμος είναι ότι το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έχει ένα πολυτιμότατο αρχείο χειρογράφων, παλαιτύπων, σπανίων βιβλίων και στον τομέα αυτό χρειάζεται υποστήριξη. Από κει και πέρα, είχαμε συναντήσεις και με τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού του Ισραήλ και με τον Υπουργό Πολιτισμού και τον Υπουργό Αρχαιοτήτων της Παλαιστινιακής Αρχής.
Α.Π. : Καλημέρα και πάλι κ. Υπουργέ. Είχαμε μείνει στην επίσκεψή σας στα Ιεροσόλυμα, στην επικοινωνία με το Πατριαρχείο, αλλά επισκεφτήκατε και την Ραμάλα δηλαδή, την κεντρική πόλη στη Δυτική Όχθη, είχατε συνάντηση και με Άραβες Παλαιστινίους.
Λ.Μ.: Ναι, είχα συνάντηση με τον Υπουργό Πολιτισμού της Παλαιστινιακής Αρχής, ο οποίος έχει όλο το τμήμα, όλο το κομμάτι του πολιτισμού πλην των αρχαιοτήτων, αλλά και με τον Υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, ο οποίος είναι αρμόδιος για τις αρχαιότητες. Επίσης, όπως σας είπα και προηγουμένως είχα συνάντηση και με τον ομόλογό μου τον Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού του Ισραήλ.
Α.Π.: Η αίσθηση από αυτές τις δύο συναντήσεις;
Λ.Μ.: Κοιτάξτε, το Ισραήλ είναι ένας στρατηγικός σύμμαχος της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα. Επομένως και ο πολιτισμός, ο οποίος δεν είναι τόσο ανεπτυγμένος όσο οι άλλοι τομείς, έχει περιθώρια να αναπτυχθεί. Μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα έχουμε δύο Εβραϊκά Μουσεία, στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, ενώ έχει μπει πλέον σε τροχιά υλοποίησης και πηγαίνει με πολύ καλούς ρυθμούς και το μουσείο του Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη. Υπάρχουν θέματα, λοιπόν, τα οποία μας ενδιαφέρουν απολύτως. Έχουμε διεκδίκηση ελληνοεβραϊκών κειμηλίων, τα οποία σήμερα βρίσκονται στο Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο της Βαρσοβίας και κανονικά ανήκουν στο Εβραϊκό Μουσείο της Αθήνας. Υπήρχαν θέματα για τα οποία πρέπει να συνεννοηθούμε. Και βρήκα πραγματικά μια πολύ καλή ανταπόκριση σε αυτά τα οποία είπαμε. Επαναλαμβάνω ότι έχουμε μια σχέση στρατηγική με το Ισραήλ και την οποία θέλουμε να καλλιεργήσουμε και στον πολιτισμό.
Από την άλλη πλευρά, στην Παλαιστινιακή Αρχή αυτό το οποίο ήταν το κύριο σημείο συζήτησης με τον Υπουργό Πολιτισμού, ήταν η δυνατότητα φιλοξενίας στη λογική των residences του πολιτισμού, για κάποιους παλαιστινίους καλλιτέχνες και η δυνατότητα να εκθέσουν έργα τους στην Ελλάδα, στο οποίο φυσικά ανταποκρίθηκα αμέσως. Με τον Υπουργό Τουρισμού και Αρχαιοτήτων, τα μείζονα θέματα που έχουν είναι η καταστροφή μνημείων, τα οποία μας ενδιαφέρουν. Είναι χριστιανικά, βυζαντινά μνημεία. Και στην περίπτωση αυτή, ζήτησαν την στήριξη μας και για την εκπαίδευση συντηρητών δικών τους στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τα οποία έχουν, αλλά και μέσα από συνεργασίες για την αποκατάσταση των μνημείων. Εννοείται όταν η κατάσταση ηρεμήσει. Ο Υπουργός μου ενεχείρισε τον κατάλογο – έχει συμβάλει ουσιαστικά η UNESCO- των μνημείων, που έχουν καταστραφεί από τις εχθροπραξίες στη Λωρίδα της Γάζας. Εννοείται ότι και εκεί η Ελλάδα προσφέρει τη στήριξή της για την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Α.Π.: Ρωμαϊκής εποχής αυτά κ. Μενδώνη;
Λ.Μ.: Κάποια λίγα ρωμαϊκά, τα περισσότερα βυζαντινά.
Α.Π.: Τα οποία ήταν πέριξ της Γάζας;
Λ.Μ.: Τα οποία βρίσκονται στην περιοχή της Γάζας, σε άμεση γειτνίαση, κι έχουν υποστεί προβλήματα. Ακόμα και το μοναστήρι του Αγίου Πορφυρίου, το οποίο ανήκει στο Πατριαρχείο και στο οποίο έχουν βρει καταφύγιο, Παλαιστίνιοι Χριστιανοί, οι οποίοι κινδύνευσαν και είναι τραυματισμένοι, έχει υποστεί ζημιές. Επομένως, χρειάζεται ένα συνολικό σχέδιο ανάταξης και αποκατάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς στα παλαιστινιακά εδάφη.
Α.Π.: Η ισραηλινή πλευρά αποδέχεται ότι υπάρχει αυτή η καταστροφή;
Λ.Μ.: Δε θα μπορούσε να μην το παραδεχτούν, υπάρχει η UNESCO. Είναι δεδομένα αυτά τα πράγματα, υπάρχουν. Έχουν συντελεστεί ζημιές στα μνημεία, τα μνημεία πρέπει να αποκατασταθούν.
Α.Π.: Ναι. Και κατηγορηθήκατε προ της επισκέψεώς σας ότι πάτε να πιάσετε με τα χέρια σας το αίμα του Νετανιάχου και όχι τους Παλαιστινίους κ. Μενδώνη, από την κ. Κουτσούμπα , η οποία είναι εκπρόσωπος του Συλλόγου Ελλήνων αρχαιολόγων…
Λ.Μ.: Νομίζω, ότι ο καθένας έχει την ιστορία του, στο δημόσιο χώρο. Τώρα, το να μπούμε σε τέτοιου είδους λογικές ότι θα έπιανα τα χέρια τα αιματοβαμμένα, από τη στιγμή που υπήρχε όλο μου το πρόγραμμα δημοσιοποιημένο, και επειδή κάπου άκουσα, από κάποιους αντίστοιχους της κυρίας Κουτσούμπα, να λένε, «μα εκ των υστέρων δημοσιοποιήθηκε το πρόγραμμα»… Να σας πω, ότι η απόφαση της έγκρισης του ταξιδιού μου στη Διαύγεια , από την οποία βρήκε η κυρία Κουτσούμπα τα στοιχεία, ήταν πολύ πριν από το άρθρο της και εκεί αναφερόταν σαφώς ή συνεργασία μου τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Ραμάλα. Η κυρία Κουτσούμπα, λοιπόν, αυτά τα οποία λέει, είναι άνευ βαρύτητας και σημασίας, και σας είπα ο καθένας έχει στο δημόσιο χώρο τη φυσιογνωμία του, τον λόγο του και ο πολίτης μπορεί να κρίνει.
Α.Π.: Το δυστύχημα κυρία Μενδώνη είναι ότι όχι μόνο στο πεδίο του πολιτισμού, αλλά και αλλού, δυστυχώς δυστυχέστατα, τέτοιου τύπου απόψεις, οι οποίες είναι και κατά βάση μη λογικές…
Λ.Μ.: Δεν είναι λογικές, κύριε Πορτοσάλτε. Είναι φανατισμένοι. Εκεί η λογική πηγαίνει πίσω. Δηλαδή όταν υποστηρίζει υπάλληλος, γιατί περί υπαλλήλου του Υπουργείου Πολιτισμού, πρόκειται, ότι ο Υπουργός ο αρμόδιος δεν πρέπει να δει τον ομόλογό του μιας σύμμαχης χώρας ακόμα και για να του πει πράγματα, τα οποία θα μπορούσαν να διευκολύνουν και την άλλη πλευρά, σε περίπτωση εχθροπραξιών, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό στερείται λογικής. Στερείται γνώσης, και είναι απλώς ένας φανατισμός στο να χτυπήσουμε συγκεκριμένες πολιτικές και δευτερευόντως ανθρώπους.
Α.Π.: Καλή δύναμη, σας εύχομαι κ. Μενδώνη
Λ.Μ.: Ευχαριστώ πολύ.
