Εκτός από τις γενετικές μας διαφορές, οι οποίες δημιουργούν μια ποικιλία στις απαιτήσεις μας για βιταμίνες και μέταλλα, έχουμε και πολλούς άλλους παράγοντες, οι οποίοι μειώνουν την ικανότητα για απορρόφηση και αποθήκευση θρεπτικών συστατικών, όπως επίσης αυξάνουν και τις ανάγκες για συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά. Αυτοί οι παράγοντες λέγονται περιβαλλοντολογικοί ανταγωνιστικοί παράγοντες.
Μερικοί απ’ αυτούς είναι κάτω από έλεγχο, κάποιοι όμως από αυτούς δεν είναι. Η κατανάλωση του αλκοόλ, το τσιγάρο, η δίαιτα, το στρες, η μόλυνση του περιβάλλοντος, τα φάρμακα, η εγχείρηση, η ηλικία, η άσκηση και πολλοί ακόμα παράγοντες, μπορούν να διαφοροποιήσουν τις διατροφικές μας απαιτήσεις. Ας κοιτάξουμε λοιπόν μερικούς.
Η κατανάλωση του αλκοόλ
Μεγάλες ποσότητες αλκοόλ (πάνω από 3 ποτήρια τη μέρα) αυξάνουν τις απαιτήσεις μας σε βιταμίνες και μέταλλα και φυσικά δημιουργούν πιθανές ελλείψεις.
Γι’ αυτούς λοιπόν που παραπίνουν αλκοόλ, τις περισσότερες φορές παρουσιάζονται αυξημένες απαιτήσεις σε βιταμίνες της σειράς Β, φολασίνη, ψευδάργυρο, μαγνήσιο και βιταμίνη Α.
Η πιθανή ζημιά στο συκώτι λόγω της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ αυξάνει τις πιθανότητες να μην έχουμε καλή απορρόφηση και αποθήκευση θρεπτικών στοιχείων και επιπλέον αυξάνει τις απαιτήσεις μας σε βιταμίνες και μέταλλα για να μπορέσουμε να μεταβολίσουμε όλο αυτό το αλκοόλ που παίρνουμε.
Κάπνισμα
Είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο καπνίσματος. ΄Όλοι οι γιατροί και όλα τα επαγγέλματα υγείας συμφωνούν ότι το κάπνισμα δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στο σώμα μας και στον οργανισμό μας.
Εκτός όμως απ’ τα πολύ γνωστά προβλήματα του καρκίνου των πνευμόνων και των καρδιοαγγειακών νοσημάτων, το κάπνισμα είναι συνδεδεμένο με πολλές άλλες αρρώστιες, όπως έλκος, βρογχίτιδα, εμφύσημα και ασφαλώς είναι συνδεδεμένο και με άλλες μορφές καρκίνου εκτός απ’ τις μορφές του καρκίνου των πνευμόνων.
Επίσης, επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα που είναι το βασικό σύστημα άμυνας του οργανισμού απέναντι στις ασθένειες. Το κάπνισμα επιπλέον αυξάνει τις απαιτήσεις μας και τις ανάγκες μας σε βιταμίνες. Η περιεκτικότητα της βιταμίνης C στο αίμα είναι χαμηλότερη στους καπνιστές απ’ ό,τι στους μη καπνίζοντες. Συνεπώς, εδώ έχουμε μια υποψία για αύξηση των απαιτήσεων της βιταμίνης C στους καπνιστές.
Δίαιτα
Είναι γεγονός, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στη γη έχουν κάποια στιγμή στη ζωή τους κάνει λίγο δίαιτα. Ο πιο απλός τρόπος δίαιτας είναι η μείωση των θερμίδων.
Αυτό σημαίνει ότι έχουμε και μείωση των προσλαμβανόμενων βιταμινών και μετάλλων. Όποιος λοιπόν μένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε δίαιτα μείωσης των θερμίδων σίγουρα έχει απαιτήσεις για πρόσθετα συμπληρώματα διατροφής.
Εγχείρηση
Η εγχείρηση, όπως και άλλες ασθένειες, αυξάνει τις απαιτήσεις μας σε θρεπτικά συστατικά. Είναι γεγονός, ότι το χειρουργημένο άτομο βρίσκεται σε καταβολικό στάδιο, στάδιο δηλαδή καταστροφής του κυτταρικού μας ιστού, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και κυρίως σε πρωτεΐνη.
Ηλικία
Όσο μεγαλώνουμε, η ικανότητά μας για απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από το πεπτικό σύστημα μειώνεται.
Αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες της σειράς Β και C. Επίσης, οι μεγάλοι άνθρωποι περιορίζουν κατά πολύ την ποικιλία και την ποσότητα του φαγητού τους και έτσι βάζοντας λιγότερες θερμίδες παίρνουν και λιγότερα θρεπτικά συστατικά.
Φάρμακα
Η μεγάλη κατανάλωση των φαρμάκων μπορεί να αυξήσει τις ανάγκες μας για βιταμίνες και μέταλλα και κυρίως να περιορίσει την απορρόφησή τους.
Τα αντιβιοτικά καταστρέφουν ορισμένα εντερικά βακτήρια τα οποία συνθέτουν πολλές από τις βιταμίνες της σειράς Β.
Ζάχαρη
Η γνωστή μας άσπρη ζάχαρη, η σουκρόζη, δεν περιέχει τα θρεπτικά στοιχεία που απαιτούνται για τον μεταβολισμό της.
Αν η δίαιτά σας είναι πολύ υψηλή σε άσπρη ζάχαρη, η σε προϊόντα που περιέχουν άσπρη ζάχαρη, το πιο πιθανό είναι να έχετε ελλείψεις σε βιταμίνες της σειράς Β γιατί η υπερκατανάλωση ζάχαρης απαιτεί και μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Β για το μεταβολισμό της. Άρα, κλέβει από τα άλλα κύτταρα του οργανισμού μας τις ποσότητες βιταμίνης Β που προσλαμβάνουμε από το φαγητό μας.
Η μόλυνση του περιβάλλοντος
Είναι γνωστό ότι καθημερινά εκτιθέμεθα σε ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων μόλυνσης από τον αέρα που αναπνέουμε, από το φαΐ μας, αλλά και από τα βιομηχανικά απόβλητα, τα οποία τελικά βρίσκουν το δρόμο να φτάσουν μέχρι τα σώματά μας.
Πολλοί από αυτούς τους μολυντικούς παράγοντες μπορούν να καταστρέψουν θρεπτικά συστατικά και να προκαλέσουν συγκεκριμένες αρρώστιες.
Πολλές βιταμίνες και μέταλλα και ιδιαίτερα η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε, όπως και τα μέταλλα σελήνιο, ψευδάργυρος και σίδηρος έχουν δείξει ότι μειώνουν τις τοξικές επιδράσεις από πολλούς παράγοντες μόλυνσης.
Πολλές από τις καταστάσεις αυτές είναι δυνατόν να τις αποφύγουμε, άλλες όχι. Η μείωση του αλκοόλ, το να αποφεύγουμε το τσιγάρο, το να αυξήσουμε τη φυσική μας δραστηριότητα, να μειώσουμε λίγο τις θερμίδες μας και να έχουμε τον έλεγχο του βάρους μας, είναι οι καλύτερες επιλογές μας, παρά να παίρνουμε τόνους από συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν βιταμίνες και μέταλλα.
Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι τίποτα δεν αντικαθιστά μια ισορροπημένη και απόλυτα σωστή υγιεινή διατροφή, η οποία μας κάνει να διατηρούμε όλες τις απαιτήσεις μας σε θρεπτικά στοιχεία, είτε αυτά λέγονται υδατάνθρακες, είτε πρωτεΐνες, είτε λίπη, είτε βιταμίνες, είτε μέταλλα, είτε κυτταρικές ίνες, είτε οποιαδήποτε μορφή ιχνοστοιχείων.
Και αυτό το επιβεβαιώνει η δράση των θρεπτικών στοιχείων, τα οποία δρουν πάντα σε συνδυασμό με άλλα θρεπτικά στοιχεία.
Είναι επιστημονικά γνωστό, ότι παίρνοντας βιταμίνη C για παράδειγμα, επειδή καπνίζετε δεν έχει να κάνει τίποτα με την υγεία σας αν δεν το παίρνετε σε συνδυασμό με άλλα θρεπτικά στοιχεία, τα οποία δουλεύουν σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C.
Αν ακόμα παίρνετε μεγάλες ποσότητες ασβεστίου, επειδή ανησυχείτε μήπως υποστείτε οστεοπόρωση, το ασβέστιο μπορεί να θεωρηθεί άχρηστο αν στο σώμα σας δεν υπάρχει ικανοποιητική ποσότητα βιταμίνης D.
Άρα, η χρησιμοποίηση ενός και μόνο συμπληρώματος χωρίς να παίρνουμε υπ’ όψιν μας τις συνεργικές δράσεις αυτού του συμπληρώματος με άλλα συμπληρώματα είναι ουσιαστικά χαμένος χρόνος.
Πιο σημαντικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας είναι να βελτιώσουμε πρώτα τις διατροφικές μας συνήθειες και μετά να κοιτάξουμε να συμπληρώσουμε τη διατροφή μας με συμπληρώματα διατροφής, τα οποία ενδεχομένως, λόγω του τρόπου ζωής μας χρειαζόμαστε. Αυτό θα μας βοηθήσει να προάγουμε την υγεία μας και τα επίπεδα της ενέργειάς μας κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ανακεφαλαιώνοντας θα πω, ότι ασφαλώς υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων που λόγω του τρόπου ζωής τους χρειάζονται να συμπληρώνουν τη διατροφή τους με έξτρα συμπληρώματα διατροφής, αλλά από την άλλη θα πρέπει πρώτα να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι η διατροφή μας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόσληψη, απορρόφηση και αφομοίωση των θρεπτικών συστατικών τα οποία χρειαζόμαστε και για την καλή μας υγεία αλλά και την παραγωγή ενέργειάς μας κατά τη διάρκεια της ημέρας, σαν δραστήριοι άνθρωποι του 21ου αιώνα.
Γιώργος Μουλίνος
M.Sc -PhDΦυσιολογίας
της Άσκησης & της Διατροφής
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Φυσικοθεραπευτής
M.Sc – PhDΑθλητιατρικής
