Παρά τις κατά καιρούς σκληρές δηλώσεις της Χαμάς κατά του Ντόναλντ Τραμπ –τον έχει χαρακτηρίσει «ρατσιστή», «συνταγή για χάος» και υπεύθυνο για ένα «παράλογο όραμα» στη Γάζα– μια καθοριστική τηλεφωνική επικοινωνία τον περασμένο μήνα έμελλε να αλλάξει τα δεδομένα.
Σύμφωνα με δύο Παλαιστίνιους αξιωματούχους που μίλησαν στο Reuters, ήταν αυτή η τηλεφωνική παρέμβαση του Τραμπ που έπεισε τη Χαμάς ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να επιβάλει μια ειρηνευτική συμφωνία στο Ισραήλ, ακόμη και αν η οργάνωση απελευθερώσει όλους τους ομήρους – χάνοντας έτσι το σημαντικότερο διαπραγματευτικό της χαρτί.
Η τηλεφωνική παρέμβαση-κλειδί
Το περιστατικό αφορά την τηλεφωνική συνομιλία του Τραμπ με τον πρωθυπουργό του Κατάρ, παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, για να ζητήσει συγγνώμη για ισραηλινό βομβαρδισμό σε κατοικημένο συγκρότημα στη Ντόχα, όπου διέμεναν στελέχη της Χαμάς, ανάμεσά τους και ο διαπραγματευτής Καλίλ αλ-Χάγια.
Η αντίδραση του Τραμπ στο περιστατικό –το οποίο δεν είχε καν το επιθυμητό αποτέλεσμα για το Ισραήλ, αφού οι στόχοι επιβίωσαν– έδειξε στη Χαμάς ότι είναι διατεθειμένος να πιέσει το Τελ Αβίβ, εφόσον χρειαστεί.
Η συμφωνία και το μεγάλο ρίσκο
Η Χαμάς αποδέχθηκε κατάπαυση του πυρός που διαμεσολαβήθηκε από τον Τραμπ, παρά το γεγονός ότι η συμφωνία δεν προβλέπει πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα – κάτι που η οργάνωση απαιτούσε μέχρι πρότινος ως προϋπόθεση για απελευθέρωση των ομήρων.
Ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς παραδέχονται ότι πρόκειται για ένα «επικίνδυνο στοίχημα», το οποίο βασίζεται στην ελπίδα πως ο Τραμπ έχει προσωπικά επενδύσει αρκετά στην επίτευξη της συμφωνίας ώστε να μην επιτρέψει στο Ισραήλ να συνεχίσει την πολεμική επιχείρηση μετά την απελευθέρωση των ομήρων.
Έλλειψη γραπτών εγγυήσεων
Σύμφωνα με πηγές που συμμετείχαν στις συνομιλίες, η Χαμάς δεν έλαβε καμία εγγύηση σε γραπτή μορφή ότι το πρώτο στάδιο της συμφωνίας –η απελευθέρωση των ομήρων, η μερική αποχώρηση του ισραηλινού στρατού και η παύση των εχθροπραξιών– θα οδηγήσει σε πλήρη ειρηνευτική λύση.
Αντιθέτως, βασίστηκε σε προφορικές διαβεβαιώσεις από τις ΗΠΑ και τους μεσολαβητές (Κατάρ, Αίγυπτος, Τουρκία) ότι ο Τραμπ θα επιβλέπει προσωπικά την εφαρμογή της συμφωνίας και θα αποτρέψει το Ισραήλ από το να ξαναρχίσει τις επιθέσεις.
«Το τέλος του πολέμου»
«Για εμάς, αυτή η συμφωνία σημαίνει το τέλος του πολέμου», δήλωσε χαρακτηριστικά αξιωματούχος της Χαμάς. Η δήλωση αυτή έρχεται παρά το γεγονός ότι σημαντικά σημεία –όπως η αποστράτευση της Χαμάς ή η δημιουργία παλαιστινιακού κράτους– παραμένουν ανοιχτά και έχουν μετατεθεί για μεταγενέστερες φάσεις.
Η οργάνωση φαίνεται να πείστηκε επίσης ότι η διατήρηση των ομήρων είχε αρχίσει να πλήττει την εικόνα της διεθνώς και όχι να προσφέρει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο και Παλαιστίνιο διαπραγματευτή.
Η επιρροή του Τραμπ
Η παρουσία του γαμπρού του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και του συμβούλου Στιβ Γουίτκοφ, στις έμμεσες διαπραγματεύσεις στο Σαρμ Ελ Σέιχ, έπαιξε κρίσιμο ρόλο. Σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, ο Τραμπ επικοινώνησε τηλεφωνικά τρεις φορές κατά τη διάρκεια των μαραθώνιων διαβουλεύσεων, δίνοντας το στίγμα της αποφασιστικότητάς του.
Η επιρροή της Τουρκίας και του επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών Ιμπραήμ Καλίν κρίθηκε επίσης σημαντική, ειδικά μετά τη συνάντηση του Ερντογάν με τον Τραμπ, όπου ο τελευταίος του ζήτησε προσωπικά να συμβάλει στην πειθώ της Χαμάς.
Η προηγούμενη αποτυχία και η νέα ελπίδα
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Χαμάς και το Ισραήλ συμμετέχουν σε παρόμοια διαδικασία. Κατά την ανακωχή του Ιανουαρίου 2025, η συμφωνία κατέρρευσε όταν ο Τραμπ ζήτησε από τη Χαμάς να απελευθερώσει όλους τους ομήρους άμεσα, απειλώντας ότι θα αφήσει «την κόλαση να ξεσπάσει» αν δεν συμμορφωθεί.
Το αποτέλεσμα ήταν η επανέναρξη των εχθροπραξιών και πάνω από 16.000 επιπλέον θάνατοι Παλαιστινίων, σύμφωνα με τις αρχές της Γάζας.
Όμως, αυτή τη φορά, η Χαμάς αισθάνεται ότι η ισραηλινή πλευρά προσήλθε με σοβαρότητα, ενώ η πίεση των μεσολαβητών –και ιδιαίτερα του Τραμπ– φαίνεται να κάνει τη διαφορά.
Η επικείμενη επίσκεψη Τραμπ
Ο Τραμπ αναμένεται να επισκεφθεί τη Μέση Ανατολή την Κυριακή, για έναν «γύρο θριάμβου», όπως τον περιγράφουν πηγές. Θα παραστεί σε σύνοδο κορυφής στο Σαρμ Ελ Σέιχ, έπειτα από πρόσκληση του Αιγύπτιου Προέδρου Αλ Σίσι. Η παρουσία του εκεί θεωρείται από παρατηρητές καθοριστική για τη σταθερότητα της συμφωνίας, παρότι πολλές λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς.
Πηγή: Reuters
Επιμέλεια: Νίκος Μαχαίρας
