Στον Λευκό Οίκο στρέφονται τα βλέμματα της παγκόσμιας κοινότητας, όπου σήμερα αναμένεται να φιλοξενηθεί η κρίσιμη συνάντηση ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, αλλά και με Ευρωπαίους ηγέτες και αξιωματούχους, και τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες που θα παραστούν στη συνάντηση
Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν: Το Προεδρικό Μέγαρο του Ελιζέ δήλωσε ότι ο Μακρόν θα «συνεχίσει το έργο συντονισμού μεταξύ των Ευρωπαίων και των Ηνωμένων Πολιτειών με στόχο την επίτευξη μιας δίκαιης και διαρκούς ειρήνης που θα διαφυλάσσει τα ζωτικά συμφέροντα της Ουκρανίας και την ασφάλεια της Ευρώπης».
Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς: Το γραφείο του Μερτς δήλωσε ότι θα συζητήσει την κατάσταση των ειρηνευτικών προσπαθειών στην Ουκρανία με τους άλλους συμμετέχοντες και θα τονίσει το ενδιαφέρον της Γερμανίας για μια ταχεία ειρηνευτική συμφωνία.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κίρ Σταρμερ: Ο Σταρμερ εξήρε την «επιθυμία του Ζελένσκι για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη» και δήλωσε ότι θα ταξιδέψει επίσης στην Ουάσινγκτον για τη συνάντηση.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Ο Πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε
Η “συμμαχία των προθύμων” και οι εγγυήσεις
Την Κυριακή, οι ηγέτες των χωρών της λεγόμενης «συμμαχίας των προθύμων» – αν άμεσά τους και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης – πραγματοποίησαν τηλεδιάσκεψη για να συζητήσουν το πλαίσιο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Εκπρόσωπος του Λονδίνου ανέφερε ότι οι ηγέτες χαιρέτισαν τη «δέσμευση του Τραμπ» για εγγυήσεις ασφαλείας και επανέλαβαν την ετοιμότητά τους να αναπτύξουν στρατιωτικές δυνάμεις διασφάλισης της ειρήνης μετά τη λήξη των εχθροπραξιών. Παράλληλα, δεσμεύθηκαν να συνδράμουν στην προστασία του ουκρανικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου, καθώς και στην ανασυγκρότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες – που προσεγγίζουν με σκεπτικισμό τη φιλοδοξία Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει μια γρήγορη ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Μόσχας και Κιέβου – αναμένεται να θέσουν τις βασικές και ανυποχώρητες γραμμές τους σε τρία θέματα:
Εγγυήσεις ασφάλειας: πρέπει να υπάρχουν ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για την προστασία τόσο της Ουκρανίας όσο και των ζωτικών συμφερόντων ασφάλειας της Ευρώπης, ενώ ήδη με δηλώσεις τους χαιρετίζουν την προθυμία του Προέδρου Τραμπ να συμβάλει σε εγγυήσεις ασφαλείας τύπου Άρθρου 5 για την Ουκρανία, με τον Συνασπισμό των Προθύμων, συμπεριλαμβανομένης της Ε.Ε., να είναι έτοιμος να αναλάβει το μερίδιό του.
Εδαφικά ζητήματα
Συνεχή υποστήριξη της Ουκρανίας
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, Αντόνιο Κόστα, σημείωσε ότι «αν δεν συμφωνηθεί εκεχειρία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσουν την πίεση προς τη Ρωσία».
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου της Κομισιόν, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν μια θετική ανταλλαγή απόψεων για να «συντονιστούν ενόψει της αυριανής συνάντησης ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο».
Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν σε βασικά θέματα, όπως η ανάγκη να σταματήσει η αιματοχυσία, η δέσμευση για τη διατήρηση πλήρους πίεσης κατά της Ρωσίας μέσω των κυρώσεων, η αρχή ότι η Ουκρανία θα λαμβάνει τις αποφάσεις για την εδαφική της κυριαρχία, αλλά και το κρίσιμο ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας που προστατεύουν, όπως χαρακτηριστικά τόνισαν, όχι μόνο την ασφάλεια της Ουκρανίας, αλλά και τα ζωτικά σύνορα της Ευρώπης.
Παράλληλα, οι ηγέτες τόνισαν ότι ήταν μια ευκαιρία να συζητήσουν για ακόμη μια φορά την υποστήριξή του προς την Ουκρανία.
Ο Αντόνιο Κόστα, μέσα από ανάρτησή του στο Χ, χαιρέτισε επίσης την προθυμία των ΗΠΑ να συμμετέχουν στην παροχή εγγυήσεων ασφαλείας.
Η ενότητα ανάμεσα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ζωτικής σημασίας για να υπάρξει βιώσιμη ειρήνη για την Ουκρανία, πρόσθεσε.
Σε δύο σκέλη η συνάντηση στον Λευκό Οίκο
Η κρίσιμη συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών στον Λευκό Οίκο θα πραγματοποιηθεί σε διάφορα στάδια, σύμφωνα με πληροφορίες από άτομα που γνωρίζουν τον σχεδιασμό.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να συναντηθούν αρχικά χωριστά με τις αντιπροσωπείες τους.
Στη συνέχεια, αναμένεται να συμμετάσχουν σε μια ευρύτερη ομαδική σύσκεψη και ενδεχομένως σε ένα γεύμα με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ηγέτες που βρίσκονται στην Ουάσινγκτον.
Τα θέματα που αναμένεται να συζητηθούν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις της Ρωσίας για εδαφικές παραχωρήσεις και τα όρια των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία — συμπεριλαμβανομένου του τρόπου συμμετοχής των ΗΠΑ.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δήλωσε πως η Ρωσία συμφώνησε να επιτρέψει σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη να παρέχουν «ισχυρές» εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία, στο πλαίσιο ενός ενδεχόμενου ειρηνευτικού σχεδίου. Όπως είπε στο CNN, κατά τη Σύνοδο στην Αλάσκα επετεύχθη συμφωνία που επιτρέπει τη χρήση «γλώσσας παρόμοιας με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ» – δηλαδή πως επίθεση σε έναν θεωρείται επίθεση σε όλους.
Παρότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παραμένει σθεναρός πολέμιος της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ο Γουίτκοφ υποστήριξε ότι το νέο μοντέλο ασφαλείας θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εναλλακτική, «αν η Ουκρανία μπορεί να το αποδεχθεί».
Ο πρόεδρος Ζελένσκι, λίγο πριν από τις σημερινές συνομιλίες στον Λευκό Οίκο με τον Ντόναλντ Τραμπ και Ευρωπαίους ηγέτες, χαρακτήρισε την πρόταση των ΗΠΑ «ιστορική», επισημαίνοντας ωστόσο ότι οι εγγυήσεις θα πρέπει να είναι απολύτως «πρακτικές» και να παρέχουν προστασία «στη στεριά, στον αέρα και στη θάλασσα» με ενεργή ευρωπαϊκή συμμετοχή.
Στο τραπέζι το Ντονέτσκ
Σύμφωνα με τον Γουίτκοφ, η Ρωσία έκανε «παραχωρήσεις» αναφορικά με τα εδάφη, με το Ντονέτσκ να αναμένεται να αποτελέσει αντικείμενο έντονης συζήτησης κατά τη σημερινή σύσκεψη. Όπως ανέφερε, στη Σύνοδο της Αλάσκας, ο Πούτιν φέρεται να πρότεινε αποχώρηση της Ουκρανίας από το Ντονέτσκ, με αντάλλαγμα το «πάγωμα» των γραμμών του μετώπου στις περιοχές Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Η πρόταση έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε Κίεβο, Λονδίνο, Παρίσι και Βερολίνο, με διπλωματικές πηγές να εκφράζουν φόβους ότι ο Τραμπ ενδέχεται να πιέσει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί όρους που ευνοούν τη Μόσχα.
Απαράβατος όρος για την ουκρανική πλευρά, όπως ξεκαθάρισε ο πρόεδρος Ζελένσκι, παραμένει η πλήρης απόρριψη οποιασδήποτε πρότασης που περιλαμβάνει εδαφικές παραχωρήσεις. «Η παραχώρηση του Ντονμπάς θα αποτελούσε εφαλτήριο για μελλοντικές επιθέσεις», προειδοποίησε, υπενθυμίζοντας παράλληλα πως το ουκρανικό σύνταγμα προβλέπει δημοψήφισμα για οποιαδήποτε αλλαγή συνόρων.
Μακρόν: «Αν δεν είμαστε δυνατοί σήμερα, θα πληρώσουμε αύριο»
Ο Γάλλος πρόεδρος προειδοποίησε πως οι ευρωπαίοι ηγέτες θα καλέσουν τον Τραμπ να ξεκαθαρίσει πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει αναφορικά με τις δεσμεύσεις του. «Αν δεν είμαστε ισχυροί σήμερα, θα πληρώσουμε ακριβά αύριο», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας πως στόχος είναι η «παρουσίαση ενός ενιαίου ευρωπαϊκού μετώπου».
Η σημερινή συνάντηση είναι η πρώτη του Ζελένσκι με τον Τραμπ μετά την επεισοδιακή συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος τον κατηγόρησε δημοσίως πως δεν είναι αρκετά ευγνώμων για τη βοήθεια των ΗΠΑ και τον προειδοποίησε ότι «τζογάρει με έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Ο Ζελένσκι τότε αποχώρησε αιφνιδιαστικά από το Οβάλ Γραφείο.
Ακολούθησε μια σύντομη, «παραγωγική» —όπως τη χαρακτήρισε ο Λευκός Οίκος— συνάντηση 15 λεπτών τον Απρίλιο, στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου, η οποία σηματοδότησε μια πρώτη προσπάθεια επαναπροσέγγισης.
Η συμφωνία ορυκτών και το πολιτικό μήνυμα
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, έχει προχωρήσει σε συμφωνία για εξόρυξη ορυκτών με τις ΗΠΑ, προσφέροντάς τους οικονομικά συμφέροντα στη χώρα, ενώ έχει επίσης καταστήσει σαφές ότι είναι διατεθειμένη να πληρώνει για τα αμερικανικά οπλικά συστήματα.
Ωστόσο, η θερμή υποδοχή που επεφύλαξε ο Τραμπ στον Πούτιν στην Αλάσκα την περασμένη Παρασκευή —παρά το ότι ο Ρώσος πρόεδρος τελεί υπό ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία— προκαλεί ανησυχία. Ο Πούτιν αποβιβάστηκε σε κόκκινο χαλί και δέχθηκε δημόσιο έπαινο από τον Τραμπ, ο οποίος δήλωσε πως οι δύο έχουν «φανταστική σχέση».
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί πλέον με ιδιαίτερη προσοχή τις εξελίξεις στον Λευκό Οίκο —καθώς από τα αποτελέσματα της συνάντησης Τραμπ-Ζελένσκι ενδέχεται να καθοριστεί όχι μόνο η τύχη της Ουκρανίας, αλλά και το γεωπολιτικό μέλλον της Ευρώπης.
