Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος της Δανίας (ESB) παραδέχθηκε ότι το γενετικό υλικό ενός δότη, ο οποίος έφερε χωρίς να το γνωρίζει μια επικίνδυνη και σπάνια καρκινογόνο μετάλλαξη, χρησιμοποιήθηκε σε υπερβολικό βαθμό, με αποτέλεσμα να αποκτήσει σχεδόν 200 απογόνους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Η υπόθεση αποκαλύφθηκε έπειτα από εκτενή έρευνα της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ραδιοτηλεοπτικών Φορέων (EBU) και έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε επιστημονικούς και θεσμικούς φορείς.
Η Τράπεζα Σπέρματος, η οποία διέθεσε δείγματα και σε ελληνικές κλινικές, εξέφρασε τη βαθιά της συμπαράσταση προς τις οικογένειες που επηρεάζονται, τονίζοντας ότι η συγκεκριμένη μετάλλαξη δεν ήταν δυνατόν να εντοπιστεί στους τυπικούς ελέγχους. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ο δότης αποκλείστηκε άμεσα όταν έγινε γνωστό το πρόβλημα.
Κενά και περιορισμοί στη διαδικασία ελέγχου
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Jackson Kirkman-Brown από το University of Birmingham, η φύση της διαδικασίας καθιστά τον εντοπισμό τέτοιων μεταλλάξεων εξαιρετικά δύσκολο: «Ο έλεγχος δεν μπορεί ποτέ να γίνει με αίμα. Κάθε σπερματοζωάριο είναι διαφορετικό και η αξιολόγησή τους είναι περίπλοκη», σημειώνει. Η ουσία του προβλήματος, υπογραμμίζει, εντοπίζεται στα ανεπαρκή όρια χρήσης ανά δότη και στη μακροχρόνια, ανεξέλεγκτη διάθεση του υλικού.
Η Clare Turnbull, από το Institute of Cancer Research στο Ηνωμένο Βασίλειο, περιγράφει την περίπτωση ως «εξαιρετικά απίθανη», καθώς συνδυάζει δύο σπάνιες συγκυρίες: την ύπαρξη μιας εξαιρετικά σπάνιας γενετικής μετάλλαξης και την εκτεταμένη χρήση του σπέρματος για τη σύλληψη τόσο μεγάλου αριθμού παιδιών.
Ασυμβατότητες και διαφορετικοί κανόνες στην Ευρώπη
Σημαντικές αποκλίσεις καταγράφονται και στο θεσμικό πλαίσιο των ευρωπαϊκών χωρών. Ο αριθμός των παιδιών που μπορεί να προέλθει από έναν δότη διαφέρει εντυπωσιακά: από ένα στην Κύπρο, έως δέκα σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία και Πολωνία, όπως αναφέρει η έκθεση του 2025 των Nordic National Ethics Councils.
Άλλες χώρες εστιάζουν στον περιορισμό του αριθμού των οικογενειών που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον ίδιο δότη, διατηρώντας παράλληλα δυνατότητα απόκτησης αδελφών. Στη Δανία, για παράδειγμα, ο ίδιος δότης μπορεί να συνδράμει έως 12 οικογένειες, ενώ σε Σουηδία και Νορβηγία έως έξι.
Επιπλέον, σε 16 ευρωπαϊκές χώρες οι δωρεές παραμένουν ανώνυμες, αν και σε περιπτώσεις σοβαρών ιατρικών ζητημάτων μπορεί να αποκαλυφθεί η ταυτότητα του δότη, όπως σημειώνεται στην ίδια έκθεση.
Η υπόθεση αναζωπυρώνει τη συζήτηση για την ανάγκη αυστηρότερων, ενιαίων ευρωπαϊκών κανόνων και πιο αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου στη διαδικασία δωρεάς γενετικού υλικού.
Πηγή: euronews
