Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατέληξαν σε μια δασμολογική συμφωνία, στη συνάντηση-εξπρές που είχαν στο Τέρνμπερι της Σκωτίας.
Αφού ξεκίνησε η συνάντηση, κεκλεισμένων των θυρών, πέρασε μόλις μία ώρα και οι δημοσιογράφοι κλήθηκαν στην πολυτελή αίθουσα χορού στο συγκρότημα «Τραμπ Τέρνμπερι». Οι δύο ηγέτες δήλωναν μέχρι και νωρίτερα σήμερα ότι οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας ήταν μόλις 50%.
«Καταλήξαμε σε συμφωνία», ανακοίνωσε ο Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς την «τη μεγαλύτερη» που έχει επιτευχθεί ποτέ σε θέματα εμπορίου και διακρίνοντας σε αυτήν μια υπόσχεση «ενότητας και φιλίας».
Η φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε μια «καλή συμφωνία» που θα φέρει «σταθερότητα» για τις επιχειρήσεις και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Οι δύο αντιπροσωπείες χειροκρότησαν όταν οι ηγέτες τους αντάλλαξαν χειραψία, δύο φορές.
Ο Τραμπ περιέγραψε σε αδρές γραμμές τη συμφωνία: δασμοί ύψους 15% στα εισαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων και των αυτοκινήτων, η ΕΕ δεσμεύεται να αγοράσει ενεργειακά προϊόντα ύψους 750 δισεκ. δολαρίων και να κάνει πρόσθετες επενδύσεις ύψους 600 δισεκ. στις ΗΠΑ.
Η συμφωνία, οι λεπτομέρειες της οποίας δεν είναι ακόμη γνωστές, θα πρέπει να επικυρωθεί από τις χώρες μέλη της ΕΕ. Οι μόνιμοι πρεσβευτές τους, που βρίσκονται στη Γροιλανδία, ενημερώθηκαν το πρωί για τις τελευταίες εξελίξεις και θα συνεδριάσουν για να την επικυρώσουν.
Η φον ντερ Λάιεν από την πλευρά της, σχολιάζοντας τη συμφωνία, είπε ότι οι δασμοί ύψους 15% θα ισχύουν για τις περισσότερες ευρωπαϊκές εξαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, των ημιαγωγών και των φαρμάκων. Ειδικά για την αυτοκινητοβιομηχανία, είπε ότι οι δασμοί 15% ήταν «το καλύτερο που μπορούσαμε να πετύχουμε.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε μηδενικούς δασμούς εκατέρωθεν για ορισμένα είδη, όπως αεροσκάφη και ανταλλακτικά αεροσκαφών, κάποια αγροτικά και κάποια χημικά προϊόντα. Πρόσθεσε ότι η Ευρώπη θα αγοράσει μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ. «Έχουμε ακόμη πάρα πολύ ρωσικό LNG και επομένως είναι καλοδεχούμενο να αγοράσουμε περισσότερο προσιτό LND από τις Ηνωμένες Πολιτείες», σχολίασε.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια απόφαση για τον τομέα των αλκοολούχων ποτών και του κρασιού, σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν. Περισσότερες διευκρινίσεις και λεπτομέρειες για το πλαίσιο της συμφωνίας θα ανακοινωθούν εντός των επόμενων εβδομάδων.
«Η σημερινή συμφωνία φέρνει βεβαιότητα σε αβέβαιους καιρούς, φέρνει σταθερότητα και προβλεψιμότητα», είπε στους δημοσιογράφους πριν αναχωρήσει από τη Σκωτία.
«Μηδενικοί δασμοί» σε αεροσκάφη και γεωργία
Επιπλέον, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να παραιτηθούν πλήρως από τους δασμούς σε ορισμένους στρατηγικά σημαντικούς τομείς, σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν.
Στο μέλλον, «μηδενικοί δασμοί» θα ισχύουν για το διατλαντικό εμπόριο αεροσκαφών και ανταλλακτικών αεροσκαφών, ορισμένων γεωργικών προϊόντων, ορισμένων χημικών ουσιών, ορισμένων γενόσημων προϊόντων, εξοπλισμού ημιαγωγών, αξεσουάρ, πρώτων υλών και κρίσιμων βασικών υλικών.
Η ΕΕ θα «συνεχίσει να εργάζεται για την επέκταση αυτής της λίστας». Η Airbus είναι ιδιαίτερα πιθανό να επωφεληθεί από τον μηδενικό δασμό σε αεροσκάφη και εξαρτήματα: Ο Ευρωπαίος κατασκευαστής κατασκευάζει επίσης αεροσκάφη της οικογένειας A320 στις ΗΠΑ και εισάγει βασικά εξαρτήματα από την Ευρώπη. Η ολλανδική εταιρεία ASML, η οποία κατασκευάζει μηχανήματα απαραίτητα για την παραγωγή τσιπ, είναι ιδιαίτερα πιθανό να επωφεληθεί από την κατάργηση των δασμών σε εξοπλισμό ημιαγωγών.
Η αμερικανική εταιρεία κατασκευής τσιπ Intel θεωρείται ο τρίτος μεγαλύτερος πελάτης της. Οι αμερικανικοί ημιαγωγοί τεχνητής νοημοσύνης θα τροφοδοτήσουν τα ευρωπαϊκά εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης, δήλωσε η von der Leyen, «και θα βοηθήσουν τις ΗΠΑ να διατηρήσουν το τεχνολογικό τους προβάδισμα».
Παρ’ όλα αυτά, οι υψηλότεροι δασμοί των ΗΠΑ είναι πιθανό να έχουν αρνητικές συνέπειες για την οικονομία της ΕΕ, όπως υποδηλώνουν οι υπολογισμοί του Ινστιτούτου Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW) για την Handelsblatt. Οι οικονομολόγοι αναμένουν μείωση του ΑΕΠ κατά 0,15% στη Γερμανία εντός ενός έτους. Για την ΕΕ στο σύνολό της, η μείωση είναι 0,1%.
Η ΕΕ ανοίγει την αγορά για αυτοκίνητα και γεωργία
Όταν ρωτήθηκε πού βλέπει τις μεγαλύτερες ευκαιρίες για πρόσθετες εξαγωγές των ΗΠΑ, ο Τραμπ κατονόμασε πρώτα τα οχήματα και στη συνέχεια τα γεωργικά προϊόντα. «Έχουμε κάποια αυτοκίνητα που πωλούνται πολύ καλά και έχουμε πραγματικά μεγάλη επιτυχία με τα pickup και τα SUV». Η ΕΕ θα καταργήσει τώρα τους φραγμούς εισαγωγής για τα αμερικανικά οχήματα. «Και νομίζω ότι οι λαοί της Ευρώπης θα αποκτήσουν λίγο μεγαλύτερη ποικιλομορφία ως αποτέλεσμα. Νομίζω ότι θα είναι ευχαριστημένοι με αυτό», είπε ο πρόεδρος.
Οι Βρυξέλλες έχουν επίσης δεσμευτεί να εισάγουν ενέργεια αξίας 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις ΗΠΑ και να επενδύσουν άλλα 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ευρωπαϊκές χώρες θα αγοράσουν επίσης αμυντικό εξοπλισμό «σε μεγάλες ποσότητες», είπε ο Τραμπ.
Η φον ντερ Λάιεν εξήγησε ότι η ΕΕ θα αντικαθιστά όλο και περισσότερο το ρωσικό φυσικό αέριο με αμερικανικό φυσικό αέριο στο μέλλον. Αναμένεται ότι οι εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ θα αυξηθούν σε περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από το επόμενο έτος – και έτσι θα μπορούσαν να φτάσουν σε συνολικό όγκο 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα υπόλοιπα τρία χρόνια της θητείας του Τραμπ.
Το ευρώ αυξήθηκε κατά 0,27% έναντι του δολαρίου μετά τη συμφωνία για τους δασμούς, φτάνοντας τα 1,177 δολάρια.
Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς χαιρέτισε τη συμφωνία, λέγοντας ότι είχε καταφέρει να «αποτρέψει μια εμπορική σύγκρουση που θα έπληττε σκληρά την εξαγωγικά προσανατολισμένη γερμανική οικονομία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την αυτοκινητοβιομηχανία, όπου οι τρέχοντες δασμοί θα μειωθούν σχεδόν στο μισό από 27,5% σε 15%», δήλωσε ο ηγέτης του CDU την Κυριακή.
Τώρα, θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για τις λεπτομέρειες της συμφωνίας.
Απογοήτευση στη γερμανική βιομηχανία
Η γερμανική βιομηχανία ήταν πολύ πιο επικριτική απέναντι στη συμφωνία. Η BDI (Γερμανική Ένωση Βιομηχανιών) δήλωσε ότι η ΕΕ έστειλε ένα μοιραίο μήνυμα με τη συμφωνία επειδή αποδεχόταν επώδυνους δασμούς. «Ακόμα και ένας δασμός 15% θα έχει τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στην εξαγωγικά προσανατολισμένη γερμανική βιομηχανία», επέκρινε ο ειδικός της BDI, Wolfgang Niedermark.
Η Γερμανική Ένωση Χημικών Βιομηχανιών (VCI) ήταν επίσης απογοητευμένη. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Wolfgang Große Entrup δήλωσε: «Όποιος περιμένει έναν τυφώνα είναι ευγνώμων για μια καταιγίδα».
Ο Τραμπ πυροδότησε την εμπορική σύγκρουση την άνοιξη με τιμωρητικούς δασμούς σε βασικές ευρωπαϊκές βιομηχανίες – από την αυτοκινητοβιομηχανία έως τον χημικό τομέα. Η απειλή του: Εάν η ΕΕ δεν άνοιγε περαιτέρω την αγορά της, οι δασμοί θα αυξάνονταν στο 30% από την 1η Αυγούστου 2025.
Η ΕΕ είχε προετοιμάσει τα δικά της μέτρα ως απάντηση. Τα κράτη μέλη έδωσαν στην Επιτροπή το πράσινο φως για αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα συνολικού ύψους έως και 93 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτά επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ σε διάφορα στάδια – από τις 7 Αυγούστου 2025.
Ο Τραμπ απαίτησε μέτρα της ΕΕ για τη μείωση του ελλείμματος των ΗΠΑ στο εμπόριο αγαθών με την ΕΕ. Η von der Leyen δήλωσε την Κυριακή ότι η ΕΕ ήθελε να τον βοηθήσει: «Θέλαμε να εξισορροπήσουμε την εμπορική σχέση – αλλά με τρόπο που θα συνέχιζε να επιτρέπει το διατλαντικό εμπόριο». Η Πρόεδρος της Επιτροπής ήταν πρόθυμη να παρουσιάσει τη συμφωνία ως έναν ισορροπημένο συμβιβασμό. «Νομίζω ότι πετύχαμε ακριβώς το σημείο που θέλαμε να επιτύχουμε: να δημιουργήσουμε μια ισορροπία, αλλά να διατηρήσουμε θέσεις εργασίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού».
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν, εν μέρει λόγω της μακράς διαμάχης σχετικά με τους όρους για τις εξαγωγές αυτοκινήτων. Για αυτήν την βασική ευρωπαϊκή βιομηχανία, ο χαμηλότερος συντελεστής του 15% αντιπροσωπεύει μια αισθητή ανακούφιση σε σύγκριση με τους προηγουμένως ισχύοντες δασμούς.
Η Hildegard Müller, Πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA), εξέφρασε ανακούφιση στην αρχική της αντίδραση: «Είναι θεμελιωδώς καλό που η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump ανακοίνωσαν μια συμφωνία-πλαίσιο και έτσι απέτρεψαν μια περαιτέρω κλιμάκωση της εμπορικής διαμάχης».
Ταυτόχρονα, ωστόσο, η επικεφαλής της ένωσης τόνισε ότι οι νέοι όροι θα έχουν ακόμη εκτεταμένες συνέπειες για τη βιομηχανία. «Ο αμερικανικός δασμός 15%, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων αυτοκινήτων, θα κοστίσει δισεκατομμύρια ετησίως στις εταιρείες της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και θα τις επιβαρύνει εν μέσω του μετασχηματισμού», δήλωσε ο Müller.
Από τις αρχές Απριλίου, οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες έπρεπε να πληρώσουν αμερικανικό δασμό εισαγωγής 25% επιπλέον του υφιστάμενου 2,5%. Επιπλέον, οι ΗΠΑ έχουν επίσης επιβάλει δασμό 25% στα ανταλλακτικά αυτοκινήτων από τις αρχές Μαΐου, τονίζει η Handelsblatt.
Μόνο αυτό έχει οδηγήσει σε δισεκατομμύρια σε κόστος. Οι δασμολογικές δαπάνες της Volkswagen από τον Απρίλιο ανήλθαν συνολικά σε 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ, όπως ανακοίνωσε η αυτοκινητοβιομηχανία πριν από λίγες ημέρες. Η μητρική εταιρεία της Opel, Stellantis, εκτίμησε το καθαρό κόστος των αμερικανικών δασμών σε περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ, καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες αντιστάθμισαν μέρος του κόστους μέσω χαμηλότερων περιθωρίων κέρδους.
Ωστόσο, οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, ιδίως η BMW και η Mercedes-Benz, δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στην αρχική τους απαίτηση. Ελπίζουν σε μια λεγόμενη αντιστάθμιση εξαγωγών, στην οποία οι εξαγωγές των κατασκευαστών από τα εργοστάσιά τους στις ΗΠΑ αντισταθμίζονται από τις εισαγωγές από την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τη Γερμανική Ένωση Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA), η Γερμανία εξήγαγε περίπου 450.000 οχήματα στις ΗΠΑ πέρυσι. Ταυτόχρονα, οι Γερμανοί κατασκευαστές παρήγαγαν περισσότερα από 844.000 οχήματα στις ΗΠΑ, περίπου τα μισά από τα οποία εξήχθησαν παγκοσμίως.
Η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ είναι παρόμοια με τη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ιαπωνίας. Οι χώρες συμφώνησαν την Τετάρτη το βράδυ ότι οι ΗΠΑ θα περιορίσουν τους εισαγωγικούς δασμούς σε ιαπωνικά αυτοκίνητα και άλλα βιομηχανικά προϊόντα σε ένα σταθερό ποσοστό 15%.
Σε αντάλλαγμα, το Τόκιο θα ανοίξει την αγορά του σε αμερικανικά γεωργικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του ρυζιού, του βοδινού κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η Ιαπωνία υπόσχεται επίσης να επενδύσει 550 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ μέσω εγγυήσεων δανείων και εγγυήσεων δανείων. Ωστόσο, οι δασμοί 50% του Τραμπ στον χάλυβα και το αλουμίνιο θα παραμείνουν σε ισχύ.
Στις αρχές Ιουλίου, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι περισσότερες από 150 χώρες είχαν λάβει επιστολές σχετικά με έναν πιθανό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ. Στα μέσα αυτής της εβδομάδας, ο Τραμπ δήλωσε: «Θα έχουμε έναν απλό, σαφή δασμολογικό συντελεστή μεταξύ 15 και 50 τοις εκατό». Δεν έχει ακόμη ληφθεί τελική απόφαση, δήλωσε ο πρόεδρος.
Με τις επιστολές, ο Τραμπ παρέτεινε την αρχική προθεσμία της 9ης Ιουλίου κατά τρεις εβδομάδες, πυροδοτώντας φρενήρεις διαπραγματεύσεις μεταξύ πολλών εμπορικών εταίρων για την αποφυγή των υψηλότερων δασμών.
Για τις ΗΠΑ, έπεται η Κίνα
Ανακοινώνοντας τη συμφωνία με την ΕΕ, αμέσως μετά από εκείνες των προηγούμενων ημερών με την Ιαπωνία, το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες και την Ινδονησία, μήπως ο Ντόναλντ Τραμπ προσπαθούσε να εκτρέψει την προσοχή από την υπόθεση του Τζέφρι Έπστιν που έχει επανέλθει στην επικαιρότητα; Ένας δημοσιογράφος έθεσε ευθέως το ερώτημα στον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο. «Μου κάνετε πλάκα; Δεν έχει καμία σχέση. Μόνο εσείς το σκέφτεστε αυτό, σήμερα που είναι μια καλή ημέρα για την ευρωπαϊκή οικονομία και την αμερικανική οικονομία», απάντησε ξερά ο Τραμπ.
Πλέον είναι η σειρά της Κίνας και οι διαπραγματευτές των δύο χωρών θα προσπαθήσουν να αποφύγουν μια νέα κλιμάκωση, στη συνάντηση που θα έχουν στη Στοκχόλμη.
