Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έσπευσε να καταδικάσει την απόφαση αρκετών παραδοσιακών συμμάχων του Ισραήλ να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος. Ωστόσο, φαίνεται να δυσκολεύεται να μετατρέψει τη σκληρή ρητορική του σε ουσιαστική και αποτελεσματική απάντηση.
Παρότι έχει κατά καιρούς απειλήσει με προσάρτηση κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών και με διπλωματικά αντίμετρα κατά των χωρών που προχώρησαν στην αναγνώριση, οι επιλογές του είναι μάλλον περιορισμένες — σε αντίθεση με την εικόνα ισχύος που καλλιεργεί προς το εσωτερικό του Ισραήλ.
Η επιλογή της προσάρτησης μέρους ή ολόκληρης της Δυτικής Όχθης θα έθετε σε άμεσο κίνδυνο τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» — μια από τις πιο σημαντικές διπλωματικές επιτυχίες της εποχής Τραμπ, που οδήγησαν στην εξομάλυνση σχέσεων του Ισραήλ με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η κατάρρευση αυτής της συμφωνίας θα κόστιζε πολιτικά και διπλωματικά στον Νετανιάχου, ειδικά αφού τα ΗΑΕ έχουν ξεκαθαρίσει πως η προσάρτηση αποτελεί «κόκκινη γραμμή».
Πέρυσι, το Ισραήλ απάντησε με διμερή αντίμετρα απέναντι σε Ιρλανδία, Νορβηγία και Ισπανία, αποσύροντας τους πρέσβεις του. Όμως, η σημερινή κατάσταση είναι πιο σύνθετη, καθώς πλέον έχουν προχωρήσει στην αναγνώριση περισσότερες και πιο κεντρικές δυνάμεις — ανάμεσά τους το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία. Μια αντίστοιχη απάντηση σήμερα θα μπορούσε να έχει σοβαρό αντίκτυπο στις διεθνείς σχέσεις του Ισραήλ, προειδοποιούν πρώην διπλωμάτες.
«Πρόκειται για ένα δίλημμα τόσο περίπλοκο, που ο Νετανιάχου φαίνεται να το αναβάλλει», δηλώνει ο πρώην πρέσβης του Ισραήλ στη Νότια Αφρική, Αλόν Λιέλ. «Το Ισραήλ δεν γίνεται να μην απαντήσει, αλλά και δεν υπάρχει έξυπνος τρόπος να απαντήσει. Το υπουργικό συμβούλιο ουσιαστικά συζητά για το ποια λάθη να κάνει».
Η εβραϊκή Πρωτοχρονιά και η επικείμενη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έχουν δώσει στον Ισραηλινό πρωθυπουργό τον απαραίτητο «πολιτικό χρόνο» για να ζυγίσει τις επόμενες κινήσεις του. Ο ίδιος ταξιδεύει στις ΗΠΑ, όπου σκοπεύει να συναντήσει τον Ντόναλντ Τραμπ πριν ανακοινώσει την επίσημη στάση του απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και άλλες χώρες.
Πριν αναχωρήσει, συγκάλεσε το συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ για να εξετάσει πιθανά σενάρια απάντησης. Ενδεικτικό της έντονης επιφυλακτικότητας για την προσάρτηση είναι το γεγονός ότι δεν κλήθηκαν οι δύο υπερσυντηρητικοί υπουργοί, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ και Μπετσαλέλ Σμοτριτς, που έχουν ταχθεί ένθερμα υπέρ της.
Πέρα από την τύχη των Συμφωνιών του Αβραάμ — που τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπάιντεν θέλουν να επεκτείνουν προς τη Σαουδική Αραβία — υπάρχουν και οικονομικά συμφέροντα μελών της οικογένειας Τραμπ και στενών συνεργατών του στην περιοχή, γεγονός που προσθέτει ακόμα μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στο δίλημμα του Νετανιάχου.
Ωστόσο, οι εσωτερικές πολιτικές πιέσεις — από τη δίκη για διαφθορά έως τον κίνδυνο πρόωρων εκλογών — ενδέχεται να αποδειχθούν πιο ισχυρές από τον φόβο διπλωματικών αναταράξεων, σχολιάζει ο πρώην διπλωμάτης Αλόν Πίνκας. «Ο Νετανιάχου πριν δύο ή τρία χρόνια δεν θα τολμούσε να προχωρήσει σε προσάρτηση. Ο σημερινός Νετανιάχου, του Σεπτεμβρίου 2025, φαίνεται αποκομμένος από την πραγματικότητα, με αυταπάτες μεγαλείου και φόβο για τις εκλογές και τη δίκη του. Αν όλα αυτά τον ωθήσουν προς μια μερική προσάρτηση, ίσως τελικά το κάνει».
Στο εσωτερικό της χώρας, η αντίδραση είναι αντιφατική. Από τη μία, η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους απορρίπτεται ως συμβολική και άνευ ουσίας· από την άλλη, αντιμετωπίζεται με οργή, ακόμα και από ηγετικές φιγούρες της κεντροαριστεράς, όπως ο Γιαΐρ Γκολάν, ως «επιβράβευση της τρομοκρατίας».
Όμως, παρά το ότι η κυριαρχία της Παλαιστίνης παραμένει σε μεγάλο βαθμό θεωρητική, η αναγνώριση φέρει σημαντικές νομικές και διπλωματικές επιπτώσεις. Η αναγνώριση από το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιπλέον ιστορική βαρύτητα, λόγω του ρόλου που διαδραμάτισε η Βρετανία στη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, με τη Διακήρυξη Μπάλφουρ του 1917.
Ο Αλόν Λιέλ καταλήγει: «Δεν πρόκειται για μια απλή διμερή υπόθεση. Από ιστορικής άποψης, είναι μια μορφή διόρθωσης του βρετανικού ρόλου κατά την περίοδο της Διακήρυξης Μπάλφουρ».
Επιμέλεια: Νίκος Μαχαίρας
