Σάλο έχει προκαλέσει μια υπόθεση δωρητή σπέρματος, την οποία αποκαλύπτει διεθνής έρευνα 14 δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών, ανάμεσά τους και το BBC. Σπέρμα δότη ο οποίος έφερε χωρίς να το γνωρίζει μια επικίνδυνη γενετική μετάλλαξη χρησιμοποιήθηκε για να συλληφθούν τουλάχιστον 197 παιδιά σε 14 χώρες, ανάμεσά τους η Ελλάδα, η Κύπρος, η Γερμανία, η Ισπανία και το Βέλγιο.
Η μετάλλαξη αφορά το γονίδιο TP53, γνωστό και ως «φρουρό του γονιδιώματος», το οποίο προστατεύει τον οργανισμό από την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Στον δότη η βλάβη αυτή υπήρχε μόνο σε μέρος του γενετικού του υλικού ωστόσο, έως και 20% των σπερματοζωαρίων του έφεραν τη μετάλλαξη. Όσα παιδιά γεννήθηκαν από αυτά τα σπερματοζωάρια φέρουν τη μετάλλαξη σε κάθε κύτταρο του σώματός τους.
Το αποτέλεσμα είναι ότι αρκετά από τα παιδιά έχουν ήδη εκδηλώσει καρκίνο, ενώ όσοι φέρουν τη μετάλλαξη αντιμετωπίζουν έως και 90% πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου κάποια στιγμή στη ζωή τους. Πρόκειται για το σύνδρομο Li-Fraumeni, μια από τις πιο σοβαρές κληρονομικές προδιαθέσεις για καρκίνο.
«Παιδιά έχουν ήδη πεθάνει»
Η Dr. Edwige Kasper από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ρουέν, που παρακολουθεί αρκετές από τις οικογένειες, δήλωσε ότι πολλά από τα παιδιά έχουν ήδη εμφανίσει καρκινικούς όγκους, κάποια περισσότερους από έναν, και ότι ορισμένα έχουν ήδη πεθάνει σε πολύ μικρή ηλικία.
Η διάσταση στην Ελλάδα και οι κινήσεις των αρχών
Το σπέρμα του δότη διακινήθηκε από την European Sperm Bank στη Δανία και χρησιμοποιήθηκε από 67 κλινικές σε 14 χώρες, μεταξύ αυτών στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αν και δεν πουλήθηκε σε κλινικές του Ηνωμένου Βασιλείου, εντούτοις Βρετανίδες ασθενείς που ταξίδεψαν στη Δανία έλαβαν το σπέρμα και ενημερώθηκαν ήδη.
Οι υγειονομικές αρχές σε διάφορες χώρες έχουν ξεκινήσει ενημέρωση οικογενειών, με κάλεσμα σε γονιδιακό έλεγχο για όλα τα παιδιά που έχουν συλληφθεί με το συγκεκριμένο δείγμα.
«Δεν γνωρίζαμε – Το σπέρμα έπρεπε να είναι ασφαλές»
Μητέρα από τη Γαλλία περιγράφει ότι ενημερώθηκε 14 χρόνια μετά τη γέννηση της κόρης της, λέγοντας πως η κατάσταση είναι «μια μόνιμη σκιά πάνω από τη ζωή τους», καθώς κανείς δεν γνωρίζει πότε, εάν και πόσες φορές μπορεί να εμφανιστεί καρκίνος.
Λάθη στους περιορισμούς και νομικό κενό
Οι ευρωπαϊκές χώρες θέτουν όρια στον αριθμό οικογενειών που μπορεί να βοηθήσει ένας δότης, αλλά δεν υπάρχει διεθνής νόμος. Σε κάποιες χώρες τα όρια παραβιάστηκαν:
- Βέλγιο: Όριο 6 οικογενειών – χρησιμοποιήθηκε σε 38 οικογένειες.
- Ευρώπη συνολικά: Τουλάχιστον 197 παιδιά και ο αριθμός μπορεί να αυξηθεί καθώς δεν έχουν δοθεί στοιχεία από όλες τις χώρες.
Η European Sperm Bank παραδέχθηκε ότι έγιναν υπερβάσεις και ότι ο δότης αποκλείστηκε μόλις εντοπίστηκε το πρόβλημα.
Τι σημαίνει για τα ζευγάρια που εξετάζουν δωρεά σπέρματος
Ειδικοί τονίζουν πως τέτοιες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες, και ότι η χρήση αδειοδοτημένων κλινικών παραμένει ο ασφαλέστερος δρόμος, με πολύ αυστηρότερες εξετάσεις από αυτές που κάνουν οι μελλοντικοί πατέρες.
Ωστόσο, ο καθηγητής Allan Pacey επισημαίνει ότι οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες αυξάνουν τον κίνδυνο υπερβολικής χρήσης ενός δότη.
