Η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που ανακοινώθηκε μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις στην Αίγυπτο, αποτελεί μια πολυαναμενόμενη εξέλιξη και σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό του διετούς πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, παρά τη θετική δυναμική, τίποτα δεν εγγυάται ότι θα υπάρξει πλήρης ειρήνη.
Καθοριστικός παράγοντας για την πρόοδο αυτή υπήρξε η προσωπική εμπλοκή του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος άσκησε έντονες πιέσεις όχι μόνο στη Χαμάς αλλά και στο Ισραήλ, επιδιώκοντας μια συμφωνία. Πρόκειται για μια σημαντική διπλωματική επιτυχία για τον Αμερικανό πρόεδρο, που θέλει να καταγραφεί στην ιστορία ως ο άνθρωπος που έβαλε τέλος στον πόλεμο – και ενδεχομένως να ανταμειφθεί γι’ αυτό.
Το Ισραήλ ξεκίνησε τη στρατιωτική του επιχείρηση μετά τις φονικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε περίπου 1.200 άτομα, κυρίως Ισραηλινούς πολίτες, και οδήγησαν στην αιχμαλωσία 251 ατόμων. Η αντίδραση του Ισραήλ υπήρξε σφοδρή: περισσότερα από 67.000 άτομα έχουν σκοτωθεί στη Γάζα – σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Χαμάς, που θεωρείται αξιόπιστη πηγή από τον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς. Πάνω από 18.000 από τα θύματα είναι παιδιά, ενώ η καταστροφή της περιοχής και η ανθρωπιστική κρίση αγγίζουν πλέον ακραία επίπεδα.
Η συμφωνία που ανακοινώθηκε είναι το πρώτο στάδιο του σχεδίου που παρουσίασε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα στον Λευκό Οίκο, πλάι στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο Νετανιάχου έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για υπονόμευση των διαπραγματεύσεων, αλλά αυτή τη φορά φαίνεται ότι βρέθηκε υπό έντονες πιέσεις από τον ίδιο τον Τραμπ, ο οποίος – σύμφωνα με πληροφορίες – ήταν οργισμένος και ανυπόμονος, αφήνοντάς του ελάχιστα περιθώρια ελιγμών.
Η Χαμάς επίσης πιέστηκε έντονα, καθώς απειλήθηκε ευθέως από τον Τραμπ με «πλήρη αφανισμό», ενώ η στήριξη του σχεδίου από αραβικά και μουσουλμανικά κράτη –με την ενεργό συμμετοχή της Αιγύπτου, του Κατάρ και της Τουρκίας– ενίσχυσε περαιτέρω την πίεση.
Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί πλήρως, όμως σύμφωνα με πληροφορίες περιλαμβάνει: άμεση απελευθέρωση των περίπου 20 ομήρων που πιστεύεται ότι είναι εν ζωή, πιθανώς ήδη από την Κυριακή· επιστροφή των λειψάνων έως 28 νεκρών ομήρων σε στάδια· απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων από ισραηλινές φυλακές· σταδιακή αποχώρηση ισραηλινών στρατευμάτων από τμήματα της Γάζας· και αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τον πληθυσμό.
Η πίεση για επίτευξη συμφωνίας αυξήθηκε μετά την αποτυχημένη απόπειρα του Ισραήλ να εξουδετερώσει υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς – ανάμεσά τους και διαπραγματευτές που συμμετείχαν στις συνομιλίες στην Ντόχα τον περασμένο μήνα. Η επιχείρηση αυτή προκάλεσε την οργή της περιοχής, ακόμη και από συμμάχους των ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έκρυψε τις προσδοκίες του για το Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο αναμένεται να απονεμηθεί την Παρασκευή – ημερομηνία που φαίνεται ότι λειτούργησε ως άτυπη προθεσμία για την επίτευξη συμφωνίας. Σε αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χαρακτήρισε τη συμφωνία «ιστορική και πρωτοφανή» και «το πρώτο βήμα για μια ισχυρή, διαρκή και αιώνια ειρήνη».
Παρά την πρόοδο, πολλά κρίσιμα ζητήματα παραμένουν ανοιχτά: το βασικό αίτημα του Ισραήλ για πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς, η έκταση της αποχώρησης του ισραηλινού στρατού, αλλά και το ποιος θα διοικήσει τη Γάζα την επόμενη ημέρα.
Στη Γάζα, οι Παλαιστίνιοι ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς μέσα στη νύχτα, με την ελπίδα ότι η συμφωνία αυτή θα σηματοδοτήσει το τέλος της τραγωδίας τους. Στο Τελ Αβίβ, εκατοντάδες συγκεντρώθηκαν στην Πλατεία των Ομήρων, που έχει μετατραπεί σε σύμβολο του εθνικού πόνου.
Η Χαμάς γνωρίζει ότι με την απελευθέρωση των ομήρων χάνει το σημαντικότερο διαπραγματευτικό της όπλο. Για τον λόγο αυτόν, ζητά εγγυήσεις ότι το Ισραήλ δεν θα επαναλάβει τις εχθροπραξίες μετά την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης – φόβος που δεν είναι αβάσιμος, καθώς στο παρελθόν έχει παραβιαστεί αντίστοιχη συμφωνία, με την Ισραηλινή αεροπορία να πλήττει εκ νέου τη Γάζα.
Παρά την κόπωση του Ισραηλινού λαού από τον πόλεμο, ο πρωθυπουργός Νετανιάχου εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά πολιτικά εμπόδια. Οι ακροδεξιοί σύμμαχοι του απειλούν με αποχώρηση από την κυβέρνηση σε περίπτωση συμφωνίας, κάτι που – σύμφωνα με πολλούς αναλυτές – συνέβαλε στη μέχρι σήμερα παράταση των συγκρούσεων. Ωστόσο, με τις εκλογές να πρέπει να διεξαχθούν έως τον Οκτώβριο του 2026, το ενδεχόμενο κατάρρευσης της κυβέρνησης δεν τρομάζει πλέον όσο στο παρελθόν.
Ο Νετανιάχου έχει δεσμευτεί δημοσίως για «πλήρη νίκη» επί της Χαμάς, και κάθε συμφωνία θα πρέπει να του επιτρέπει να διατηρήσει αυτό το αφήγημα. Ο ίδιος χαρακτήρισε τη συμφωνία «διπλωματική, εθνική και ηθική νίκη για το κράτος του Ισραήλ», χωρίς ωστόσο να αναφέρει ρητά ότι ο πόλεμος τελειώνει. Η επόμενη μέρα παραμένει αβέβαιη.
Πηγή: BBC
Επιμέλεια: Νίκος Μαχαίρας
