Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην εμπιστοσύνη, στον αμοιβαίο σεβασμό και στην ασφάλεια. Κάθε άτομο πρέπει να νιώθει ότι αγαπιέται χωρίς όρους, ότι είναι αποδεκτό γι’ αυτό που είναι, και ότι είναι ασφαλές να εκθέσει τα τρωτά του σημεία και τις αδυναμίες του.
Αυτή είναι η βάση για μια καλή σχέση, αλλά φυσικά όλοι μας κατά καιρούς δεν καταφέρνουμε να ανταπεξέλθουμε. Ίσως χρησιμοποιούμε passive aggressive τακτικές για να εκφράσουμε τον πόνο μας ή για να εκφράσουμε την αντίθεση μας σε μια διαφωνία. Μπορεί να λέμε ψέματα ή να λέμε λόγια που πονούν για να αντιμετωπίσουμε τον δικό μας πόνο ή θυμό. Αυτή η συμπεριφορά δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για οικειότητα και εμπιστοσύνη.
Ίσως όμως να έχουμε συναντήσει άτομα που είναι συστηματικά χειριστικά. Αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να έχουν τον έλεγχο και αυτή η επιθυμία για έλεγχο συχνά κρύβει ανασφάλεια. Τα άτομα αυτά αντισταθμίζουν την ανασφάλεια τους εμφανιζόμενα με αυτοπεποίθηση.
Τα κίνητρά τους σχεδόν πάντα εξυπηρετούν τους ίδιους και έχουν λίγο σεβασμό για τον τρόπο με τον οποίο η συμπεριφορά τους επηρεάζει τους υπόλοιπους γύρω τους. Πρέπει να αισθάνονται ανώτερα και ισχυρά και αναζητούν άτομα που θα επιβεβαιώσουν και θα ανεχτούν τη χειριστική, επιθετική συμπεριφορά τους.
Ένας χειριστικός άνθρωπος παίρνει μάστερ στην τέχνη της εξαπάτησης. Επιδιώκει στην αρχή τουλάχιστον να δείχνει ειλικρινής αλλά και πως σέβεται τις ανάγκες σου. Στην πραγματικότητα όμως παίζει έναν ρόλο μέχρι να μπορέσει να σε κάνει ότι θέλει βάζοντας τον εαυτό του πάνω από όλα.
Το «κλειδί» για να καταλάβεις γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος σε θέλει στη ζωή του είναι ο έλεγχος που θέλει να σου ασκήσει. Προφανώς οι άνθρωποι που θέλουν να έχουν όλο τον έλεγχο μίας σχέσης ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους. Ο εγωισμός λοιπόν αλλά και κάποια άλλα χαρακτηριστικά του θα σε κάνουν από την αρχή να καταλάβεις τον πραγματικό του χαρακτήρα.
Θα χρησιμοποιήσει τα λόγια σου προς όφελός του
Ένας χειριστικός σύντροφος αδυνατεί να αποδεχτεί την ευθύνη για τη συμπεριφορά του, και συχνά, όταν του το επισημάνετε, θα βρει έναν τρόπο να το γυρίσει ώστε να σας κάνει να νιώσετε άσχημα ή ενοχικά.
Για παράδειγμα, μπορεί να εκφράσετε ένα παράπονο όπως «με ενοχλεί που δεν με βοηθάς να καθαρίσουμε το σπίτι, ενώ είχες υποσχεθεί ότι θα το κάνεις.» Αντί να ζητήσει συγγνώμη, ένα χειριστικό άτομο θα πει «δεν θα μου το ζητούσες αν ήξερες πόσες δουλειές έχω να κάνω. Γιατί δεν σκέφτεσαι και τη δική μου πλευρά;»
Η απάντηση: Αν η συγνώμη ακούγεται ψεύτικη ή αν το άλλο άτομο απαντάει αμυντικά, μην του επιτρέπετε να τη γλιτώσει. Αν το κάνετε, θα το επιβραβεύσετε για να το ξανακάνει. Δώστε του να καταλάβει ότι μια αληθινή συγνώμη πρέπει να ακολουθηθεί από αλλαγή συμπεριφοράς.
Λέει κάτι και στη συνέχεια το αρνείται
Ένας χειριστικό άτομο λέει ναι σε κάτι που ζητήσατε ή δεσμεύεται με κάποιο τρόπο, και όταν έρθει η ώρα να το κάνει, λέει ότι ξέχασε την υπόσχεση.
Η απάντησή σου: Αν αυτό γίνεται συστηματικά, ξεκίνα να γράφεις ακριβώς τι σου υποσχέθηκε. Βάλε ημερομηνία και τοποθέτησε το χαρτί στην κουζίνα ή στείλτο με email στον εαυτό σου και σε εκείνον. Αυτό μπορεί να τον εκνευρίσει, αλλά θα δυσκολέψει την άρνηση μετά.
Χρησιμοποιεί τις ενοχές για να σε ελέγχει
Αυτό είναι η απόλυτη χειραγώγηση. Ο χειριστικός σύντροφος βρίσκει την Αχίλλειο πτέρνα σου και είτε υποκύπτεις, είτε νιώθεις χάλια.
«Ναι, πήγαινε στο σινεμά χωρίς εμένα. Είμαι εντάξει. Θα μείνω σπίτι και θα βάλω πλυντήριο.» «Όλο τον εαυτό σου σκέφτεσαι. Αν ήξερες τι παιδικά χρόνια είχα, δεν θα το ζητούσες ποτέ αυτό.» «Αν θέλεις πραγματικά να φύγεις το Σαββατοκύριακο, φύγε. Αλλά δεν καταλαβαίνω πώς μπορείς να αφήσεις τα παιδιά για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.»
Η απάντηση: Μην τρελαίνεστε και μην πέφτετε θύμα αυτής της χειριστικής συμπεριφοράς που στάζει ενοχές. Μην υποκύπτετε.
Σε εκβιάζει συναισθηματικά
Αντί να είναι ευθείς και άμεσοι, οι χειριστικοί άνθρωποι παρακάμπτουν την ειλικρινή επικοινωνία και χρησιμοποιούν passive aggressive μεθόδους.
Η απάντηση: για τη δική σας ψυχική υγεία, αντιμετωπίστε τους. Το πιο πιθανό είναι ότι θα πάρετε μια αμυντική, επιθετική αντίδραση, αλλά τουλάχιστον ο άλλος θα ξέρει ότι τον έχετε καταλάβει.
Ρουφάει την ενέργειά σου
Τα χειριστικά άτομα κουβαλούν γύρω τους ένα σκοτεινό σύννεφο. Θέλουν η προσοχή να είναι στραμμένη πάνω τους, και θέλουν να εξασφαλίσουν ότι όλοι γύρω τους ξέρουν ότι είναι θυμωμένοι, θλιμμένοι ή δυσαρεστημένοι με κάποιο τρόπο, έτσι ώστε πάντα να τραβούν την προσοχή.
Επιθετικότητα ή θυμός
Ένας σύντροφος με τέτοια συμπεριφορά προσπαθεί να σε εκφοβίσει με επιθετική γλώσσα, με απειλές ή με ξεκάθαρο θυμό. Ειδικά αν καταλάβουν ότι νιώθετε άβολα με την αντιπαράθεση θα το χρησιμοποιήσουν για να σας ελέγξουν. Ίσως ο άντρας σας ανεβάζει τον τόνο της φωνής και χτυπάει πόρτες όταν λέτε κάτι που δεν του αρέσει. Με τον καιρό αυτό το άτομο μαθαίνει ότι όταν φέρεται παράλογα πετυχαίνει αυτό που θέλει.
Η απάντησή σου: Αν χειροτερέψουν τα πράγματα, φύγε από το δωμάτιο, ή ακόμη και από το σπίτι. Αν ο θυμός δεν ελέγχεται μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συμπεριφορές.
