Τις δράσεις της Πρωτοβουλίας ’21 για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον, παρουσίασαν σήμερα σε εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής, εκπρόσωποι επιστημονικών φορέων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Οι δράσεις οι οποίες έχουν υιοθετηθεί από τα μέλη της Πρωτοβουλίας ’21, αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την επισιτιστική ανασφάλεια, τη θάλασσα, το δίκαιο, τις φυσικές καταστροφές και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Έχουμε περάσει σε μία δεύτερη φάση συνεργασίας με θέματα για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον. Απευθυνθήκαμε σε συγκεκριμένους φορείς με τους οποίους ήδη είχαμε συνεργαστεί και ζητήσαμε να προτείνουν δράσεις, οι οποίες θεωρούν ότι έχουν μία πρωταρχική σημασία για την κοινωνία. Δράσεις που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση, την παιδεία, τη ζωή αυτή καθ’ αυτή. Τη θάλασσα, την ατμοσφαιρική ρύπανση και γενικά όλες τις εκφάνσεις των θεμάτων που αφορούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι προτάσεις αυτές αξιολογήθηκαν από τα ιδρύματα, έγιναν συγκεκριμένες συζητήσεις μεταξύ τους και καταλήξαμε να υιοθετηθούν αυτές οι δράσεις», επισήμανε ο σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας και συντονιστής στην Πρωτοβουλία ’21, Ιωάννης Μάνος.
Στην νέα συνεργασία του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με την «Πρωτοβουλία ’21» αναφέρθηκε ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Μελέτιος- Αθανάσιος Δημόπουλος, τονίζοντας πως αυτή εντοπίζεται σε ένα κορυφαίο ζήτημα της εποχής, την κλιματική αλλαγή, η οποία πρέπει να είναι στην ατζέντα όλων των πολιτικών κομμάτων, όλων των κυβερνήσεων.
«Το ΕΚΠΑ, συγκεντρώνοντας μία σημαντική κριτική μάζα από συναδέλφους με διάφορα γνωστικά αντικείμενα και από διάφορες περιοχές που μπορούν να ασχολούνται ερευνητικά με το θέμα αυτό, έχει πραγματοποιήσει αρκετές δράσεις», σημείωσε ο κ. Δημόπουλος, και στη συνέχεια αναφέρθηκε αναλυτικά στις ενέργειες που έχει προχωρήσει το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όπως είπε, ένα από τα προγράμματα που πρόκειται να αναπτυχθούν στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας, αφορά την κλιματική αλλαγή και την υγεία και διακρίνεται σε τρεις επιμέρους δράσεις: Τη δράση για το Παρατηρητήριο για την Κλιματική Αλλαγή και την Υγεία, με επιστημονική υπεύθυνο την καθηγήτρια Εύη Σαμόλη. Κύριος στόχος του παρατηρητηρίου, όπως περιέγραψε ο κ. Δημόπουλος, θα είναι η διαχρονική παρακολούθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία, τόσο σε άμεσο, όσο και σε μελλοντικό χρόνο, η ανάπτυξη δεικτών νοσηρότητας αναφορικά με τον αριθμό νέων νοσηλειών ανά αιτία, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων για επιδημικές εκρήξεις λοιμωδών νοσημάτων και σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, η ανάπτυξη διαδικτυακής πλατφόρμας που θα παρουσιάζεται ο θερμικός κίνδυνος σε περιβάλλον γεωγραφικού συστήματος. Επιπλέον, η δεύτερη δράση θα αφορά τη σύνδεση της κλιματικής κρίσης με την ανθρωπιστική ιατρική, με στόχο την αποτύπωση της υφισταμένης κατάστασης και την ενίσχυση της ετοιμότητας ως προς τη διαχείριση κρίσεων και καταστροφών που προκύπτουν από τα φυσικά φαινόμενα και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Τέλος η τρίτη δράση θα αφορά το θέμα των πόσιμων υδάτων, και συγκεκριμένα τον χαρακτηρισμό των πόσιμων υδάτων που έχουν υποστεί κατεργασία απολύμανσης σε περιοχές στη Βόρεια Εύβοια που επλήγησαν από τη δασική πυρκαγιά. Η δράση θα έχει ως επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Δημήτρη Κωστόπουλο με τους συνεργάτες του.
«Τα προγράμματα αυτά θα διασυνδεθούν με προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σε συναφή γνωστικά αντικείμενα, ώστε να διαμορφωθεί ένας ενιαίος εκπαιδευτικός και ερευνητικός πυρήνας με σημαντικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα», επισήμανε ο κ. Δημόπουλος.
Η Κλιματική Ακαδημία θα είναι το δεύτερο πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών στο πλαίσιο των δράσεων που παρουσίασε η «Πρωτοβουλία ’21». Όπως εξήγησε ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, Κώστας Καρτάλης, «η Κλιματική Ακαδημία θα είναι ένα ανοιχτό σχολείο για όλη την κοινωνία και θα προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν ερευνητικό και εκπαιδευτικό ιστό εντός του Πανεπιστημίου Αθηνών, δηλαδή να συνδέσει την εκπαίδευση με την έρευνα, όχι μόνο σε συνάρτηση με τα προγράμματα που αναφέρθηκαν πριν, αλλά σε συνάρτηση και με άλλα προγράμματα τα οποία ήδη εκπονούνται». Πρόκειται όπως είπε, για μία ψηφιακή ακαδημία με πανελλαδική εμβέλεια και κλίμακα, που θα είναι ελεύθερα προσβάσιμη, όχι μόνο στη νέα γενιά αλλά και σε μεγαλύτερους ανθρώπους κι έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα. καθώς θα εμπλακούν κυρίως η σχολή Θετικών Επιστημών αλλά και η Ιατρική Σχολή, η σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, η Φιλοσοφική και άλλες σχολές του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Η Κλιματική Ακαδημία θα στηρίζεται σε ένα πλαίσιο ψηφιακών εργαλειών, που θα επιτρέπει σε όποιον τη χρησιμοποιεί, να μπορεί να αξιοποιήσει το περιεχόμενό της. Το βασικό στοιχείο του προγράμματος θα είναι η γνωριμία με το πρόγραμμα, αλλά κυρίως με τις λύσεις που αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα. Στόχος είναι να παρακινεί στην επίλυση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για ένα ανοιχτό, ευρύ, διαδικτυακό μάθημα, που θα αφορά την κλιματική αλλαγή, αλλά το βασικό στοιχείο είναι ότι ο κάθε συμμετέχων θα επιλέγει τη δική του αρχιτεκτονική για το μάθημα», υπογράμμισε ο κ. Καρτάλης. Η δομή αυτή, όπως έχει διαμορφωθεί, θα αποτελέσει και κόμβο για σχολεία που θέλουν να συμμετάσχουν στην προσπάθεια και είναι από ακριτικές περιοχές, συμπλήρωσε.
Στο επίκεντρο θα τεθεί και το ζήτημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μέσω μιας δράσης που θα έχει σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε και εστιάζει στα αιωρούμενα σωματίδια. Όπως ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, Σπύρος Πανδής, η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα δίκτυο με περίπου 200 σταθμούς στις 30 μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις.
Παράλληλα, στο πλαίσιο των δράσεων της «Πρωτοβουλίας ’21» για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, θα αναπτυχθούν επίσης προγράμματα για την τρωτότητα των ελληνικών ακτών λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθώς και για «τις ζωνταντές πέτρες του Αιγαίου». Όπως τόνισε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, Γεώργιος Παπαθεοδώρου, το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι το 2050 θα κατοικεί στην παράκτια ζώνη, ενώ όπως πρόσθεσε, παρατηρείται ταχεία τάση ανόδου της στάθμης της θάλασσας. «Ο ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας, συνεχώς επιταχύνεται τις τελευταίες δεκαετίες. Κάθε δεκαετία σπάει το φράγμα της προηγούμενης και συνεχώς υπάρχουν πάρα πολλά ανησυχητικά μοντέλα για την άνοδο στάθμης της θάλασσας έως το 2100», σημείωσε.
Ακόμη, στο επίκεντρο των δράσεων θα τεθεί και η επισιτιστική ανασφάλεια στην Ελλάδα, καθώς όπως επισήμανε ο καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Δημοσθένης Παναγιωτάκος, η Ελλάδα βρίσκεται σε χειρότερο επίπεδο από την υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς έχει ξεπεράσει το μέσο ευρωπαϊκό όρο. «Ιδιαίτερα σε περιοχές όπου χαρακτηρίζονται από φτωχά νοικοκυριά, το ποσοστό της επισιτιστικής ανασφάλειας αγγίζει μέχρι το 40%. Είναι υποχρέωσή μας να σκύψουμε πάνω από το πρόβλημα και να το αντιμετωπίσουμε», υπογράμμισε. Όπως είπε, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, καθώς και σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ, έχει εκπονηθεί ήδη ένα σχέδιο δράσης. «Από τον Μάρτιο διεξάγουμε μία πανελλαδική έρευνα με σκοπό να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα της επισιτιστικής ανασφάλειας αλλά και το μέγεθός της, να αναδείξουμε το προφίλ των Ελλήνων, και στη συνέχεια, αφού καταγράψουμε το πρόβλημα, να το συνδέσουμε με μια σειρά από άξονες, όπως τη σπατάλη τροφίμων», σημείωσε ο κ. Παναγιωτάκος.
Στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και συγκεκριμένα στην προστασία ενάλειων αρχαιολογικών χώρων, αναφέρθηκε ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, καθηγητής, Δημοσθένης Σαρηγιάννης. «Στα πλαίσια της πρωτοβουλίας, το ίδρυμα Αικατερινής Λασκαρίδη σε συνεργασία με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, προσπαθεί να συνδυάσει τη χημική μηχανική με την ιστορία, πώς μπορούμε να δώσουμε λύσεις προστασίας, πάντα σε συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς», τόνισε.
Τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε συγκεκριμένους τομείς της ελληνικής οικονομίας θα προσπαθήσει να εξετάσει ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νικόλαος Βέττας, στο πλαίσιο των δράσεων της «Πρωτοβουλίας 21». «Πέρα από την ανάλυση, θα προσπαθήσουμε να βάλουμε μια σειρά από δράσεις, μεσοπρόθεσμες έως το 2030, έτσι ώστε γι’ αυτούς τους τομείς, να μπορεί κανείς να μετρά το κόστος, να παρακολουθεί τι γίνεται και στη συνέχεια να προτείνει και μέτρα πολιτικής», σημείωσε.
Στην προστασία των δασών από τις δασικές πυρκαγιές αναφέρθηκε από την πλευρά του ο γενικός διευθυντής της WWF, Δημήτρης Καραβέλλας. Όπως είπε, οι δράσεις και παρεμβάσεις γύρω από τα δάση, έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ανθεκτικότητας των δασικών οικοσυστημάτων και των κοινωνιών απέναντι στις πυρκαγιές, τη μείωση του κινδύνου, θέτοντας στο επίκεντρο την πρόληψη καθώς και την αποκατάσταση μετά από την καταστροφή. Το πρώτο έργο αφορά την παρακολούθηση της φυσικής αναγέννησης και την ανάταση των φυλλοβόλων. Το δεύτερο έργο αφορά τα τοπικά σχέδια δράσης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών. Το τρίτο έργο την ενίσχυση εθελοντικών ομάδων δασοπροστασίας για την ένταξη των εθελοντών και το τέταρτο έργο έχει να κάνει με την περιβαλλοντική εκπαίδευση των παιδιών. «Στόχος είναι να βελτιώσουμε την ανθεκτικότητα των δασών και των κοινωνιών σε αυτά που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Θα ήθελα να βρούμε τον τρόπο μέσα στο επόμενο διάστημα, να κάνουμε έτσι ένα πιο ζωντανό διάλογο για τα όσα τρέχουν, διότι νομίζω ότι πρόκειται για εξαιρετικές δράσεις – και θα έχει σημασία να δούμε όλοι μαζί πώς μπορούμε να ανταλλάξουμε εμπειρίες και γνώσεις μέσα απ’ αυτό», υπογράμμισε.
Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των παιδιών μέσω της ζωγραφικής αποτελεί μία από τις δράσεις. Όπως σημείωσε η καλλιτεχνική επιμελήτρια της Παιδικής Πινακοθήκης Ελλάδος, Ιωάννα Τσαχτσιρλή, η Παιδική Πινακοθήκη Ελλάδος διοργανώνει προγράμματα που ενισχύουν την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης. Πρόκειται για ένα διεθνές εκπαιδευτικό καλλιτεχνικό πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή, με τίτλο αγκαλιάΖΩ τη ΓΗ, με επίκεντρο και στόχευση την ενημέρωση παιδιών και εφήβων. Το πρόγραμμα εντάχθηκε στην εκστρατεία δράσης των Ηνωμένων Εθνών για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης. «Με την δύναμη της τέχνης στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα δράσης, ώστε να επωφεληθούμε από τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Προσπαθούν μέσω των δημιουργιών τους να αποτυπωθεί αυτό», επισήμανε η κ. Τσαχτσιρλή.
Τέλος, από την πλευρά της, η γενική διευθύντρια του Ιδρύματος Λαμπράκη, Σεβαστή-Σοφία Ανθοπούλου, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «Ενεργώ για τον πλανήτη», που αναπτύσσει το ίδρυμα Λαμπράκη στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην Πρωτοβουλία ’21, με την στήριξη του ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και του ιδρύματος Αθηνάς Μαρτίνου. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 5-18 ετών και θα εφαρμοστεί την ερχόμενη σχολική χρονιά σε 35 σχολεία σε όλη την Ελλάδα – και εφόσον αξιολογηθεί, θα επεκταθεί ανάλογα. «Το πρόγραμμα στοχεύει να ενημερώσει τα παιδιά για την κλιματική αλλαγή και να τα βοηθήσει να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές και να αναλάβουν δράσεις, αν όχι για την ανατροπή αυτής της κατάστασης, τουλάχιστον για τον μετριασμό και την προσαρμογή σε αυτήν», σημείωσε η κ. Ανθοπούλου.
Σημειώνεται ότι τα ιδρύματα και φορείς που συνεργάζονται με την «Πρωτοβουλία ’21» είναι τα εξής: Εθνική Τράπεζα, Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη, Ίδρυμα Ευγενίδου, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη, Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού & Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), Ίδρυμα Λαμπράκη, Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη, Ίδρυμα Αθηνάς Ι. Μαρτίνου, Ίδρυμα Μποδοσάκη, Κοινωφελές Ίδρυμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος-ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Κοινωφελές Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος»-Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευνας & Παράδοσης, Ίδρυμα Ωνάση.
