Η Ελλάδα μπορεί να παίξει θετικό και μεσολαβητικό ρόλο ήπιας ισχύος στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων, «χωρίς φοβίες και ανασφάλειες», λειτουργώντας με «σταθερές» και όχι μόνον αντιδρώντας στις πρωτοβουλίες των άλλων, τόνισε ο πρώην επίτροπος Μετανάστευσης και πρώην υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Αβραμόπουλος, στη συζήτηση με θέμα «η περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα», στο πλαίσιο του συνεδρίου «Μεταπολίτευση 1974-2024, 50 χρόνια Εξωτερική Πολιτική».
Στη συζήτηση, που έγινε μεταξύ του κ. Αβραμόπουλου και του πρέσβη ε.τ Γιώργου Γεννηματά, τονίστηκε επίσης ότι η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε περισσότερο τις ευκαιρίες που της δόθηκαν, βάζοντας στην ατζέντα της τη Μέση Ανατολή μετά από δεκαετίες, στροφή που από την άλλη πλευρά, αποφορτίζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δείχνοντας ότι «δεν επιδιώκει να ανοίξει νέο μέτωπο με την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Στο ερώτημα για τις σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ, ο κ. Αβραμόπουλος απάντησε ότι «πρέπει να συνεχιστεί» στη βάση αμοιβαίου σεβασμού και εμπιστοσύνης.
Υπέρ της συνέχισης της ελληνο-ισραηλινής συνεργασίας τοποθετήθηκε και ο πρέσβης Γεννηματάς, τονίζοντας ωστόσο τη ρευστότητα της περιοχής, λέγοντας ότι «όλα εξελίσσονται».
Ο κ. Γεννηματάς αναφερόμενος στην τουρκική πολιτική σημείωσε ότι η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε τον ρόλο της στη Μέση Ανατολή και τον προετοίμασε από το 2003, όταν έκλεισε το Ιντσιρλίκ, δημιούργησε ένα «θεατρικό» επεισόδιο στο Νταβός το 2009 και τέλος με το Μαβί Μαρμαρά. Το τελευταίο αποτελεί παράδοξο, γιατί από το 1920 ως το 1990 η κεμαλική Τουρκία δεν είχε εντάξει στην εξωτερική της πολιτική τη Μέση Ανατολή. Ο Ερντογάν βασισμένος στον Νεοθωμανισμό πέτυχε να γίνει αποδεκτός από τους αραβικούς πληθυσμούς, παρά τη δεσποτική κυριαρχία επ΄ αυτών στο παρελθόν. Αυτό κάνει και τώρα εκμεταλλευόμενος την κατάσταση στη Συρία.
Στο σημείο αυτό ο κ. Αβραμόπουλος τόνισε ότι η Τουρκία έχει ισχυροποιήσει τη σχέση της, αλλά η στροφή της στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή αποφορτίζει την ένταση με την Ελλάδα μια και δεν είναι στις προτεραιότητες της Άγκυρας να ανοίξει μέτωπο με την Ελλάδα και την ΕΕ.
Το θέμα είναι εμείς τι κάνουμε, πρόσθεσε, για να προσαρμοστούμε στην πραγματικότητα ώστε απηλλαγμένη από τα στερεότυπα, η Ελλάδα να παίξει ρόλο ως μεσολαβητής και soft power στην περιοχή όπου μας βλέπουν με συμπάθεια. Και βλέπω με ανησυχία, συνέχισε, στον βαλκανικό χώρο επιστροφή του λαϊκισμού και εθνικισμού και στο κέντρο αυτών των εξελίξεων η Ελλάδα, επανέλαβε, ότι «πρέπει να αποκτήσει σταθερές».
Δεν είμαστε ομφαλός της γης, χρειάζεται «διορατικότητα και ρεαλισμός», τόνισε ο κ. Γεννηματάς, επικαλούμενος τη φράση του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Για το ενδεχόμενο αναζωπύρωσης του προσφυγικού, ο κ. Αβραμόπουλος είπε ότι θεωρεί «λάθος» ότι κάποιες χώρες λένε να σταματήσουν οι εξετάσεις αιτήσεων ασύλου, οι έλεγχοι πρέπει να γίνονται με αυστηρότητα αλλά «δεν μπορούμε να αρνηθούμε τις βασικές αξίες της ΕΕ».
Η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, υπογράμμισε, δεν είναι σε καλό δρόμο, επισημαίνοντας ότι το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης επαναφέρει το Δουβλίνο από την πίσω πόρτα και επεσήμανε τον κίνδυνο, ενόψει των εξελίξεων στη Συρία, να ανοίξει ο δρόμος στην τρομοκρατία, «χωρίς βέβαια να συγχέουμε τους πρόσφυγες με τους τρομοκράτες».
Στο θέμα της εξέλιξης του Ερντογάν και της διαδοχής του, ο κ. Αβραμόπουλος είπε ότι παρά τον αρχικό στόχο του Ερντογάν να ξεδοντιάσει τον κεμαλισμό, ο κεμαλισμός δεν έχει εκλείψει και σύμφωνα με τον πρέσβη ο Κεμάλ παραμένει αδιαμφισβήτητος ηγέτης γιατί αποτίναξε τη Συνθήκη των Σεβρών. Ο στρατός έχει σημαίνοντα ρόλο.
Ο κ. Αβραμόπουλος υπενθύμισε ότι το 2013 υπογράψαμε με την Τουρκία 25 συμφωνίες και όταν ρωτήθηκε ο Ερντογάν για το Κυπριακό απάντησε ότι είναι καιρός να απαλλαγούμε από αυτό το βάρος που κληρονομήσαμε, αλλά τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει γιατί οι πιέσεις από τους κεμαλικούς είναι μεγάλες.
Το ερώτημα που έθεσαν οι δύο ομιλητές είναι ποιος θα διαδεχθεί τον Τούρκο Πρόεδρο και αν το κόμμα του εξελιχθεί σε σκληρό εθνικιστικό κόμμα με βάση τις παρακαταθήκες του Ερμπακάν ή θα επικρατήσουν οι κεμαλιστές.
Στο κλείσιμο ενός κύκλου του πάντως, εύχομαι να τον θυμούνται για καλά πράγματα, είπε ο κ. Αβραμόπουλος.
Ανησυχίες εξέφρασαν οι δύο ομιλητές ως προς την προοπτική της Συρίας, σημειώνοντας ότι συνήθως άλλοι αρχίζουν τις επαναστάσεις και άλλοι τις τελειώνουν. «Την ευεξία της επανάστασης ακολουθεί το χάος», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γεννηματάς και υπενθύμισε την πορεία της Γαλλικής Επανάστασης.
Ο κ. Αβραμόπουλος έκανε παράλληλη αναφορά στη Λιβύη, όπου η κατάσταση εξακολουθεί να είναι έκρυθμη.
Τέλος, για τις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, η θέση των ΗΠΑ, κατά τον πρώην, είναι «να τα βρουν» κι αυτό υποδηλώνει και η τοποθέτηση του νέου πρέσβη.
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος του Βήματος Στρατής Αγγελής. Το Βήμα από κοινού με τον Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών συνδιοργάνωσαν τη διήμερη εκδήλωση.
